**Autorka:** Anna Orlińska
&nbsp;

Niezależnie od tego, gdzie dziecko spędza czas, w domu czy przedszkolu, rozwój następuje poprzez relacje. Przedszkole jest źródłem innego rodzaju różnorodności niż dom. Właśnie z  tej różnorodności dziecko ma możliwość wybierania sobie tego co odpowiada jego potrzebom.

&nbsp;

### **Jak najlepiej przygotować dziecko do przedszkola?**

&nbsp;

_“Rozpoczęcie przygody z przedszkolem to czas wielu zmian dla dziecka. Adaptacja to zawsze proces, w który zaangażowane są trzy strony: dziecko, rodzic oraz opiekun/nauczyciel. Ważne są potrzeby oraz komunikacja wszystkich stron.”_

Przede wszystkim warto tak zaplanować czas, by nie planować powrotu do pracy tego samego dnia, kiedy dziecko jest pierwszy dzień w przedszkolu. _“Zostawienie sobie czasu na adaptację jest szczególnie ważne wtedy, kiedy wiemy, że rozstania i poznawanie nowych osób to nie są rzeczy łatwe dla dziecka.”_
Dobrze aby rodzic, zostawił sobie około miesiąca na adaptacje dziecka, wtedy nie będzie miał poczucia, że był to czas niepotrzebny. Jeśli nie może  odebrać wcześniej dziecka z przedszkola,  może być  pomocna  babcia lub niania z którą dziecko ma dobre relacje i może mu towarzyszyć w pierwszych dniach adaptacji.
Jeśli dziecko ma już za sobą doświadczenie trudności w adaptacji, warto uzbroić się w cierpliwość oraz nastawić się na ścisłą współpracę z pedagogami.
Przygotowanie do pójścia do przedszkola to również kompletowanie wyprawki. Niektóre rzeczy dziecko bierze z domu, ale niektóre prawdopodobnie trzeba będzie kupić. Warto dowiedzieć się, jakie wyposażenie jest wymagane przez przedszkole ponieważ jest ono bardzo różne i zależy od placówki.
Czasem ale nie zawsze, trzeba kupować materiały plastyczne, przynosić talerz i kubek. Zawsze natomiast, potrzebne są rzeczy jak buty na zmianę czy worek.
Przedszkolaki potrzebują ubrań na zmianę. Zazwyczaj w wyprawce wypisany jest komplet na zmianę jednak lepiej jest zaopatrzyć dziecko w dwa lub trzy. Majtki i skarpety brudzą się najczęściej więc dobrze mieć kilka na zmianę. Dla dziecka wielkim ułatwieniem będzie gdy ubrania na zmianę będą wygodne w założeniu. Unikajmy więc guzików, zapięć gdzie suwak ciężko się przesuwa lub jest w miejscu gdzie ciężko będzie dziecku go złapać. Najlepszym rozwiązaniem są spodnie i spódnice w gumkę.  Dla dziecka ważne jest aby były to ubrania które  lubi i chętnie je zakłada bo w przedszkolu dzieci często się brudzą np. podczas zabawy lub przy jedzeniu.” Wybierajmy więc ubrania, których ziszczenie nie będzie problemem dla rodzica. Ważnym elementem jest strój na dwór.” Bardzo dobrym krokiem jest zaopatrzenie dziecka w nieprzemakalny kombinezon lub spodnie przeciwdeszczowe np. typu softshell. 

&nbsp;

### Jak rozmawiać z dzieckiem o pójściu do przedszkola?

&nbsp;

Dobrym pomysłem może być: opowiedzenie o nowym miejscu, wybranie się na spacer w okolice, gdzie znajduje się budynek przedszkola, obejrzenie wspólnie zdjęć na stronie internetowej, jeśli dziecko ma starsze rodzeństwo w przedszkolu warto by maluch wraz z rodzicem odbierał brata czy siostrę, sprawi to że placówka stanie się miejscem bardziej znanym, a dziecko będzie miało poczucie bezpieczeństwa. Możemy też kupić książeczkę w której opisane jest co się dzieje w przedszkolu, można też samemu wymyślić bajkę o dziecku które po raz pierwszy będzie chodziło do przedszkola, dajmy dziecku przestrzeń do okazywania różnych emocji, aby mogło powiedzieć, że się boi, nie lubi dzieci, nie chce się rozstawać. Warto w momentach gdy dziecko wyraża swój niepokój i lęk nie starać się na siłę tłumaczyć mu że przesadza, że przecież będzie dobrze, w ten sposób nie okazujemy dziecku zrozumienia, tylko próbujemy odwrócić jego uwagę od trudności. 
&nbsp;
Z pewnością nie jest przyjemne słuchanie że dziecko się czegoś boi, to w nas samych powoduje niepokój i bezradność. W takiej sytuacji pomaga uważne wysłuchanie myśli które pojawiają się u dziecka, akceptująca obecność i powiedzenie - tak rozumiem że możesz się tak czuć, ja też nie przepadam za zmianami, a następnie przedstawienie na przykład historii ze swojego życia gdy się obawiałam zmiany, a jednak okazało się że potem się cieszyłam.
Warto też nie nastawiać się, że adaptacja pójdzie świetnie, lub że może być trudno. Nastawianie się powoduje zawsze mniejsze lub większe napięcie. Postaraj się podejść do adaptacji z czystym umysłem. Dziecko będzie wyczuwać Twój niepokój, jeśli sam nie będziesz się czuł bezpiecznie w miejscu któremu powierzasz swoje dziecko, ono także raczej nie będzie chętne by w nim zostać. 

&nbsp;

WAŻNE: pamiętajmy aby temat przedszkola i adaptacji nie stał się głównym tematem w naszym życiu. Odłóżmy wszelkie wielkie zmiany w naszym życiu ( np. remont, przeprowadzka) aby dziecko miało poczucie stabilności i bezpieczeństwa.

&nbsp;

### W jakim wieku dziecko powinno iść do przedszkola?

&nbsp;

Każde dziecko rozwija się w innym tempie i nie ma jednego uniwersalnego wieku, w jakim należy posłać je do przedszkola. Nie istnieje również reguła, która mówiłaby, że młode osoby posiadające rodzeństwo dojrzewają szybciej.

&nbsp;

**Co to jest zatem gotowość przedszkolna?**

&nbsp;

Podejmując decyzję o zapisaniu dziecka do przedszkola warto skupić się na potrzebach i umiejętnościach dziecka oraz odpowiedzieć na kilka pytań:

&nbsp;

- Czy dziecko potrafi rozstać się z domem?
- Czy dziecko potrafi się dłużej koncentrować na jednej czynności?
- Czy dziecko rozumie to o co inni go proszą?
- Czy dana placówka odpowiednia jest dla waszego dziecka?
- Czy dziecko potrafi nawiązywać relacje z innymi dziećmi?
- Czy dziecko nie będzie wykazywało trudności w zsynchronizowaniu się z przedszkolnym rytmem aktywności i odpoczynku?
- Czy w adaptacji mojego dziecka mogą przeszkodzić jakieś trudności wynikające z jego zachowania?
- Czy dziecko nie ma problemów z utrzymywaniem uwagi?

W procesie uczenia się i funkcjonowania społecznego dzieci w wieku przedszkolnym uwzględniono następujące umiejętności umożliwiające im aktywne uczenie się, ułatwiające dobre funkcjonowanie w otaczającej rzeczywistości społecznej: umiejętność rozwiązywania problemów intelektualnych i praktycznych, umiejętność proszenia o pomoc osobę dorosłą w sytuacji nie radzenia sobie z zadaniem, umiejętność samodzielnego organizowania środowiska zabawy i pracy, umiejętność współdziałania w zespole zadaniowym oraz umiejętność działania w codziennych sytuacjach społecznych w grupie przedszkolnej. Jeśli nie mamy pewności jak dziecko poradziłoby sobie w grupie możemy spróbować udać się na zajęcia organizowane przez klubiki dziecięce w których jest możliwość uczestnictwa w mini przedszkolu, czy zajęciach preadaptacyjnych. 

### Jak wprowadzić dziecko do przedszkola?
&nbsp;

To, jaki będzie pierwszy dzień, może wyglądać bardzo różnie w zależności od wieku i osobowości dziecka.
Im dziecko starsze, tym jest większa szansa, że będzie w stanie na tyle pojąć sytuację, że być może  będzie gotowe już pierwszego dnia rozstać się z rodzicem. 
Jak pisze Agnieszka Stein _“Dwu-, trzylatek potrzebuje najwięcej czasu na adaptację. Potrzebuje czasu przejściowego, w którym rodzic jest obok, a on może się przyzwyczaić do miejsca i do pań. Często upatruje sobie jedną panią, której blisko się trzyma cały czas, bywa że stresuje go nawet ktoś nieznajomy wchodzący do sali.”_

&nbsp;

Niezależnie od wieku dziecka, łatwiej jest przeprowadzić adaptację, powoli, niż cofać się do wcześniejszych etapów, jeśli coś było zrobione za szybko. Tempo rozstania powinno być dostosowane do gotowości dziecka.

&nbsp;

Część dzieci ma szczególną trudność z “przejściem” z jednej sytuacji do drugiej, ma na przykład problem z wejściem do przedszkola a później z wyjściem. Takie dzieci często też trzeba namawiać na różne aktywności a potem ciężko im z nich zrezygnować. Takim wrażliwym dzieciom przydają się powtarzające rytuały i plan dnia oraz opowiedzenie co się wydarzy po wejściu do przedszkola. Poczucie bezpieczeństwa zwiększa wtedy przede wszystkim już zbudowana relacja z pedagogiem oraz opowiedzenie co się wydarzy dziś w przedszkolu po tym jak przyjdziemy. Warto też zaplanować sobie wyjście z domu na tyle wcześnie by nie wychodzić w pośpiechu, to najczęściej powoduje dużą trudność u dzieci, bo wzrasta ich napięcie gdy się spieszycie. 

&nbsp;

**Jest też kilka rzeczy które nie wspierają rozstania dziecka z rodzicem:**
&nbsp;
- Wychodzenie ukradkiem. Nagłe i niezapowiedziane zniknięcie rodzica wprowadza dużą dezorientację np. dziecko szuka rodzica, nie może go znaleźć, nie rozumie co się wydarzyło. Zamiast stopniowo zyskiwać poczucie bezpieczeństwa w nowym miejscu, czuje się niepewnie
- W rozstaniach nie wspiera również pytanie dziecka o zgodę na pożegnanie i wyjście. To Ty jako Rodzic musisz mieć w sobie tą pewność. To ty decydujesz się teraz wyjść ufając  miejscu, które wybrałeś dla swojego dziecka, że zostanie ono zaopiekowanie i otoczone troską w momentach gdy pojawiają się trudne emocje
- Sugestie i uwagi nauczycieli na temat szybszego pożegnania z dzieckiem, oraz tego co robią źle i powinni robić inaczej. Dla dziecka jest to oczywisty dowód, że nauczyciel/opiekun jest przeciwko rodzicowi i jemu.

&nbsp;

Nie ma idealnego sposobu i modelu na rozstanie z dzieckiem. Jedno dziecko potrzebuje kilku chwil przytulenia, innemu dziecku wystarczy machanie ręką albo przesłanie całusa. Agnieszka Stein - _“W większości przypadków rozstania stanowią duże wyzwanie dla dziecka i kojarzą się z czymś trudnym. Warto wypracować własny styl, rytuał pożegnania, takie coś, co będzie się powtarzało, a dla dziecka będzie jasnym sygnałem na to że nadchodzi czas pożegnania.”_

&nbsp;

W trakcie pożegnań dzieci wyczuwają to, jakie emocje mają w sobie rodzice, czy są pewni swoich decyzji czy też się wahają. Niepewność dorosłego może wpływać na jakość rozstania z dzieckiem. Jeśli dla jednego rodzica rozstania są zbyt trudne, warto sprawdzić czy rozstanie z drugim rodzicem nie będzie dla dziecka łatwiejsze.
Rozstania są ciężkie i często nieprzyjemne, towarzyszy temu też płacz dziecka bo rozstania wzbudzają duże i silne emocje. Tak właśnie dzieci komunikują że jest im trudno. Najważniejsze jest aby zaakceptować te emocje, nie oceniać i nie próbować ich uniknąć. Zbudowanie takiej relacji z pedagogiem aby mógł on  dać realne wsparcie dziecku w tej trudności jest naprawdę ważne. Aby czuło że nie jest pozostawione samo w tym trudnym momencie. 

&nbsp;

Niektórym dzieciom pomaga jeśli do przedszkola zabiorą coś, co przypomina im rodziców, daje poczucie bezpieczeństwa np. miś, lalka, samochodzik.
Kiedy dziecko już trochę ufa swoim paniom, można powiedzieć mu, że mama/tata potrzebują iść do pracy itp.

&nbsp;

Gdy dziecko już się rozstanie, warto zaufać nauczycielkom, że będą wiedzieć, kiedy dziecko sobie radzi, a kiedy trzeba po nie przyjść wcześniej. Czas w przedszkolu który dla nas ze względu na pracę jest normą, dla dziecka może być za długi. Wpływa na to po pierwsze przyzwyczajenie dziecka do wychodzenia rodzica, większa liczba oddziaływujących bodźców, zupełnie nowe relacje które nie dają jeszcze poczucia bezpieczeństwa. Dobrze jest kiedy rodzic przychodzi po dziecko gdy ono jeszcze dobrze się bawi niż gdy jest zmęczone, siedzi w kącie lub zaczyna popłakiwać.” Im dziecko mniejsze, tym słabsze ma poczucie czasu. Potrzebuje mieć konkretną informację kiedy przyjdzie po nie rodzić np. po obiedzie, po drzemce.” Wtedy warto być w takim czasie na jaki się umówiliśmy. 

&nbsp;

Kiedy rodzic przychodzi po dziecko dobrze jest aby dać mu szansę na opowiedzenie jak było, co się działo i nie naciskać na to czy dziecko było dzielne lub czy nie płakało. Z drugiej strony warto być przygotowanym na to że dziecko może nie chcieć nic powiedzieć, to jest zupełnie normalne. Nie naciskamy na nie wtedy.
Niezależnie od tego kto odbiera dziecko, warto zadbać o to aby czas po przedszkolu był czasem dla dziecka. Rano wszyscy się spieszą, więc po południu może znajdzie się czas na  zagranie w jakąś grę, dokończenie rysunku,pójście razem do parku, spokojne wyjście z przedszkola, wspólny spacer, poczytanie książki.

&nbsp;

_“Kiedy rodzic już spotyka dziecko często padają pytania tradycyjne: jak było w przedszkolu, co jadłeś, czy byłeś grzeczny. To są trudne pytania dla przedszkolaków na które już nie chcą odpowiadać”._ Najważniejsze dla nich  tym momencie jest bycie tylko w relacji z rodzicem. Lepiej zapytać o teraźniejszość; Jak się masz? Co czujesz? Co chcesz teraz robić? Na co masz ochotę ? O czym chcesz porozmawiać teraz?

&nbsp;

**Pamiętajcie!**
&nbsp;
Trzyletnie dziecko wykazuje większą gotowość przedszkolną od dwulatka, co nie znaczy, że wasz dwuipółlatek nie może przejawiać gotowości przedszkolnej! Albo że 3,5latek z pewnością ją ma. Rozwój dzieci jest zróżnicowany i bardzo zindywidualizowany i jakiekolwiek normy są  tylko normami.

&nbsp;

**Bibliografia:**
- Anna Machowina “Adaptacja w Wioskach”
- Agnieszka Stein “Akcja adaptacja. Jak pomóc sobie i dziecku w zaprzyjaźnieniu się z przedszkolem.”
- Agnieszka Skoczylas “Gotowość przedszkolna - czy dziecko jest gotowe na przedszkole.”
- Agnieszka Stążka - Gawrysiak “Self-Regulation. Nie ma niegrzecznych dzieci.”


Niezależnie od tego, gdzie dziecko spędza czas, w domu czy przedszkolu, rozwój następuje poprzez relacje. Przedszkole jest źródłem innego rodzaju różnorodności niż dom. 

large_pexels-allan-mas-5624237.jpeg

medium_pexels-allan-mas-5624237.jpeg

small_pexels-allan-mas-5624237.jpeg

thumbnail_pexels-allan-mas-5624237.jpeg

pexels-allan-mas-5624237.jpeg

Jak przygotować dziecko do przedszkola?

**Dzieci uwielbiają poznawać świat i budować wiedzę o nim na podstawie doświadczeń. Rolą Pedagogów w placówkach bliskościowych jest podążanie za tą naturalną ciekawością oraz aranżowanie działań**

&nbsp;

W miejscu mojej pracy, inspirowanym pedagogiką Reggio, prowokacje przygotowane w sali, podlegają naszej kontroli, to znaczy, że są przemyślane i starannie przygotowywane przez Pedagogów. Oczywistym jest, że zamknięte pomieszczenie, jakim jest sala, daje ograniczoną ilość możliwości i rozwiązań. Przebywając tylko w czterech ścianach mocno ograniczylibyśmy rozwój dzieci. Doznania i prowokacje, które daje świat zewnętrzny, naprawdę potrafią zaskakiwać. Z całą pewnością natura jest niepodważalnym nauczycielem, dlatego też dbamy o solidną dawkę czasu spędzanego na powietrzu. 

&nbsp;

Dzieci chętnie bawią się w ogrodzie, na placu zabaw, w parku, na wycieczce w lesie. Wiosną i latem jesteśmy obecni na zewnątrz całymi dniami, eksplorując przestrzeń, wspólnie się bawiąc, przeprowadzając projekty, jedząc razem posiłki, a czasem nawet odpoczywając na tarasie. 

&nbsp;

![9.png](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/9_27d5edc3d4/9_27d5edc3d4.png)

&nbsp;

**Pamiętajmy, że w świadomości dzieci nie ma złej pogody. Każda pora roku i każda aura generuje inne doświadczenia i bodźce dla ich zmysłów. Jeśli tylko to, co dzieje się na zewnątrz, nie naraża nas na niebezpieczeństwo, co dzień wyruszamy poza teren naszej placówki.**

&nbsp;

Rodzice dbają o odpowiednie wyposażenie dzieci, dostosowane do pogody. Obecnie na rynku dostępne są przeróżne stroje przeciwdeszczowe, czy ubrania odpowiednie na śnieg, które pozwalają wchodzić w kałuże i zaspy śnieżne bez ryzyka przemoczenia. Dzieci uwielbiają prezentować elementy swojej garderoby ochronnej, zwłaszcza kalosze i nieprzemakalne spodnie. 

&nbsp;

W ciepłe dni napełniamy wodą baseny i balie, zakładamy kostiumy i szalejemy na całego. Jesienią w porze deszczowej badamy właściwości wody. Czego możemy się dowiedzieć wychodząc na zewnątrz w deszczowy dzień? Deszcz tworzy kałuże. Deszcz podlewa rośliny. Zebraną wodą z kałuży można podlać rośliny. Ziemia zmieszana z wodą tworzy błoto. Ubrudzone w błocie kalosze można umyć w kałuży. Piaskownica okryta folią może stać się basenem. Woda z kałuży może być przydatna, gdy chcemy ugotować zupę w kuchni błotnej. Wodę możemy zbierać do śmieciarki, żeby ją oczyścić. Wodę z kałuży da się czerpać butelką, łopatką i foremkami do piasku. Skakanie w kałuży rozbryzguje wodę i moczy spodnie wszystkich dookoła. Deszcz to niewątpliwie zjawisko atmosferyczne, pobudzające kreatywność i wspierające budowanie nowych doświadczeń.

&nbsp;

Gdy jest zimno ubieramy się cieplej i wyruszamy na wspólne przygody. Obserwujemy wiatr, opisujemy gdzie go widać i czym w danym momencie porusza. Gdy spadnie śnieg, nie może nas zabraknąć, zwłaszcza, że w ciągu ostatnich kilku lat coraz rzadziej pada. Łapiemy więc spadające płatki, lepimy przeróżne bryły, tworzymy lód i małe ślizgawki. Obserwujemy jakie wzory kreśli mróz.
Oczywiście oprócz walorów estetycznych i naukowych, codziennymi wizytami na świeżym powietrzu, niezależnie od pogody, wspieramy układ odpornościowy dzieci, dotleniamy ich organizmy i uzupełniamy witaminę D3.

&nbsp;

Jak jeszcze, nas Pedagogów, wspiera środowisko naturalne? Daje przestrzeń do biegania i szaleństwa. Pozwala na wykorzystywanie ogromnej ilości materiałów sensorycznych i plastycznych, bez obaw o tworzący się bałagan. Generuje tematy do projektów edukacyjnych. Daje możliwość badania fauny i flory, prezentując przeróżne owady i zachwycając nas mnogością kształtów i kolorów. Aktywizuje wszystkie zmysły jednocześnie i daje impuls do wymyślania niebanalnych zabaw i nawiązywania kontaktów społecznych.

&nbsp;

Dzieci często przebywające na powietrzu ćwiczą sprawność motoryczną, koordynację, zwinność i równowagę. Stykając się z różnymi powierzchniami wzbogacają swoją florę bakteryjną przez co rzadziej chorują. Zabawy w naturalnym środowisku obfitują w wiele ciekawych możliwości, wspólne rozwiązywanie problemów, uczą współpracy i nawiązywania kontaktów. Ponad to dzieci, mając wiele zjawisk do zaobserwowania, ćwiczą spostrzegawczość. Dodatkowo w naturze odnajdują ukojenie i spokój, co wpływa korzystnie na ich układ nerwowy i może dać poczucie zjednoczenia ze światem. Myślę, że we wszystkich formach opieki nad dziećmi, na każdym etapie ich rozwoju, kontakt z naturą, niesie ze sobą same korzyści. Oprócz bliskości w relacjach międzyludzkich ważna jest także bliskość z naturą. 

Aktywności na zewnątrz, dają dziecku szansę na odkrywanie świata. Dlatego dzieci spędzają na zewnątrz wiele czasu, niezależnie od pogody.

medium_8.png

small_8.png

thumbnail_8.png

8.png

Odkrywamy środowisko naturalne niezależnie od pogody

**Obserwując dziecko od narodzin, możemy zauważyć, że uczy się ono poprzez aktywną zabawę, wykorzystując przy tym wszystkie zmysły. Poznając świat i możliwości swojego ciała manipuluje przedmiotami, szuka ich przeznaczenia, prowadzi baczną obserwację, reaguje na nowości i zmiany. Działa samodzielnie, ale przede wszystkim w interakcji z drugim człowiekiem.**
 
&nbsp;


### Zabawa jest kluczem do nauki. Jest idealnym połączeniem dziecięcej swobody ze zdobywaniem wiedzy i nowych umiejętności.
 
&nbsp;

W przedszkolach bliskościowych przykładamy ogromną wagę do czasu zabawy. Jest ona dla nas inspiracją i punktem wyjścia do tworzenia projektów edukacyjnych. Z pełnym przekonaniem wierzymy, że zabawa nie jest czasem straconym, a wręcz przeciwnie, jest naszym polem do działania.

&nbsp;

Podążając za najważniejszą potrzebą dzieci, jaką jest eksploracja świata poprzez zabawę, odkryłam w sobie potrzebę powrotu do wspomnień z dzieciństwa. Tak wiele czasu spędzaliśmy na podwórku i placu wyobrażając sobie świat, jaki chcieliśmy widzieć i nadając przedmiotom nowe, czasem magiczne znaczenia
&nbsp;
Pomyślałam, że pomimo zmiany, jaka dokonała się w ciągu ostatnich lat, w dzieciach nadal drzemie potrzeba tworzenia. W sprzyjającym środowisku jesteśmy w stanie pobudzać kreatywność i dawać naszym podopiecznym dobry start, aby w przyszłości dołączali do kręgu twórców. W ten oto sposób przygotowując poranne inspiracje zwane „prowokacjami”, zaczęłam układać przedmioty znalezione na sali i w ogrodzie w sposób niekonwencjonalny, nadając im nowe znaczenie. Jakie było moje przesłanie? 
&nbsp;
Jeśli widzisz coś, gdy zamkniesz oczy, jest to w świecie Twojej fantazji, potrzebujesz naprawdę niewiele by stworzyć ten świat, do zabawy, tu i teraz z tego, co masz pod ręką._ Każdego dnia dzieci witała nowa stworzona przeze mnie propozycja, inspirująca je do zabawy. Odwrócony stół ze stojącymi wokół czterema oponami stawał się pojazdem, kosz z doczepionym na sztorc kijem od szczotki zakończonym materiałem stawał się łódką, piaskownica przykryta niebieską folią stawała się oceanem, dwie butelki połączone ze sobą tworzyły lornetkę.

&nbsp;

![4.png](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/4_6d572432b7/4_6d572432b7.png)

&nbsp;

Początkowe zaciekawienie i zaskoczenie dzieci powoli zmieniało się w twórczą zabawę, podczas której kolejne przedmioty, meble, elementy placu zabaw stawały się światem pełnym wymyślanych przez nas przygód. Potrafiliśmy ćwiczyć nasze mózgi i mnożyć zastosowania dla jednego przedmiotu. Czasem mogliśmy zaobserwować, że z rozrzuconych na dywanie takich samych przedmiotów, każdy był w stanie stworzyć coś innego. Każdego dnia czekał na dzieci element zaskoczenia-zjeżdżalnia zmieniła się w wielkiego wieloryba, w piasku między drewnianymi słupami pływały rekiny, rura pod zjeżdżalnią wciągała jak tornado, z ławeczek czy równoważni powstawały autostrady. Po jakimś czasie chłopcy sami stworzyli łódź, zapakowali do niej różne potrzebne na wyprawę przedmioty, omawiając wspólnie ich nowe przeznaczenie i wyruszali na pełne morze. Wewnętrzny plac zabaw był statkiem pirackim, jaskinią smoka lub górą do zdobycia, gdzie młodsi i starsi razem spędzali czas, ciałem i słowem tworząc własne scenariusze zabaw.

&nbsp;

- Zobacz, jak wiele wspaniałych rzeczy może powstać, gdy połączymy naszą dorosłą wiedzę z potrzebą zabawy, jaką czuje dziecko. 
- Zobacz, jak ważne jest, aby w pracy dziećmi mieć przestrzeń na skontaktowanie się ze swoim wewnętrznym dzieckiem, które być może siedziało w ciszy zdominowane przez realizację planów i scenariuszy. 

&nbsp;

W przedszkolach inspirowanych relacją jest przestrzeń na wspólną zabawę w bliskości, na wymianę międzypokoleniową. Będąc Pedagogiem, możesz proponować lub dołączać do trwającej zabawy. Możesz być kreatorem, uczestnikiem i obserwatorem pamiętając, że nic tak nie przemawia do dzieci, jak przykład własny. Usiądź na brzegu piaskownicy i zacznij kopać w piasku, a już po chwili zaczną podchodzić zaciekawione dzieci, pytając co robisz. Masz moc Pedagogu, moc, która dobrze wykorzystana daje Ci możliwość przekazywania swojej wiedzy w sposób ciekawy. Dzięki takiemu otwartemu podejściu do edukacji nie boimy się poruszać z podopiecznymi tematów poważnych jak np.: świat dinozaurów, wybuchających wulkanów czy kosmosu. Otaczamy się poważnymi publikacjami i leksykonami zakupionymi w muzeach, bo wiemy, że każdą wiedzę da się dopasować do wieku słuchających. Z tą różnicą, że to my dorośli wchodzimy do świata dzieci i ich zabaw. Tam bez lęku, stresu, w pełnym relaksie zwracamy ich uwagę na to, czego chcemy je nauczyć. 


Dzieci uczą się poprzez zabawę i interakcję z innymi ludźmi. W wioskach nauczyciele tworzą inspirujące "prowokacje", aby zachęcić dzieci do zabawy, wykorzystując przedmioty w sposób niekonwencjonalny i zachęcając do tworzenia własnych scenariuszy zabaw.

large_3.png

medium_3.png

small_3.png

thumbnail_3.png

3.png

Pedagog zaangażowany w zabawę

### Dzieci posiadają ogromną potrzebę tworzenia. Za pomocą sztuki, która ma wiele wymiarów mogą wyrazić swoje uczucia, emocje, potrzeby, marzenia, opowiedzieć pewną historię, budować więzi, inspirować, czerpać od siebie, regulować swoje stany emocjonalne.

&nbsp;

#### Atelier jest miejscem, w którym pragniemy, żeby czuły, że mogą stworzyć i zrealizować wszystko, co pojawia się w ich głowach, sercach, ciałach.

&nbsp;

Wyposażenie tego szczególnego miejsca w naszej Wiosce będzie ulegać nieustannym zmianom, w odpowiedzi na potrzeby oraz umiejętności dzieci. Na ten moment dzieci mają przygotowane różnorodne loose parts - guziki, sznurki, kasztany, drewniane krążki, rolki, farby, pędzle, kleje, nożyczki, arkusze białego oraz kolorowego papieru, bibułę i jeszcze trochę innych przedmiotów :) Poranne prowokacje mają na celu pokazanie im różnych sposobów na wykorzystanie dostępnych materiałów.

&nbsp;

**Codzienność w atelier:**
&nbsp;

Pierwszego dnia na naszych Wioskowiczów czekały drewniane podkładki z zamocowanym do nich białym płótnem. Po chwili były zapełniane rysunkami tworzonymi z pomocą mazaków. Wybór dzieci padł na stojak z mazakami, który był w głębi półki. Nie udało mi się zwrócić uwagi na to, kto był pierwszy przy stole i wybrał akurat ten pojemnik ze wszystkich dostępnych, ale pozostałe dzieci podążyły za tym pionierem :) Po pierwszych szkicach, Stefan zdecydował się na dodanie kilku elementów przestrzennych i przyklejenie ich klejem.

&nbsp;

W ciągu dnia dzieci pojawiały się w atelier z werbalnie wyrażoną potrzebą "chcę malować", "chcę wycinać". Pedagożki wskazywały dzieciom półki i pokazywały jak przygotować sobie miejsce do pracy. Na efekt tych działań nie trzeba było długo czekać :)
Za każdym razem, gdy widziałyśmy w dzieciach potrzebę ekspresji, zapraszałyśmy się je do atelier z pytaniem "co chcielibyście stworzyć? Popatrzcie na półki i sięgnijcie po to, co Wam jest w tym momencie potrzebne".

&nbsp;

Zosia i Hania stworzyły kompozycje z guzików. Wspólnie z innymi dziewczynkami sprawdzały w jaki sposób surowe drewno chłonie farbę. Zosia zauważyła, że niektórymi pędzlami udaje jej wykonać dokładniejsze linie. Pokazywałam dziewczynkom w jaki sposób barwy mogą się przenikać i jaki efekt daje malowanie niewielka ilością barwnika. Hania łączyła różne kolory i zachęcała nas, żeby spróbować ją naśladować. Po nałożeniu dużej warstwy farby i kilku ruchach zauważyła, że dzięki temu szybko udaje jej się pomalować cały krążek. Leonia uważnie oddzielała farby od siebie, starając się, żeby każdy fragment miał inną barwę. Zuzia zdecydowała się na jasne kolory i do każdego krążka wybierała dwie barwy z palety, zmieniając ich proporcje i sprawdzając jak wpływają na efekt końcowy. Julek zbudował drewniane konstrukcje, namalował smoka oraz stworzył z kleju i bibuły kosmitę. Stefan narysował dom i samochód, laurkę dla Hani, malował czarna farbą swoją literę i poprosił o przygotowanie litery A - żeby Asia, pedagożka, też swoją miala. Jej wykonanie wziął na siebie Janek, który ze skupieniem pracował z pastelowymi farbami, dodając do nich małe ilości intensywnych barw.

&nbsp;

Wojtek miał ogromną potrzebę malowania po dużej powierzchni. Wspólnie zdecydowaliśmy się na ogromny arkusz papieru rozłożony na podłodze. Już po chwili zamaszystym i ruchami wałków jeździli po nim chłopcy ze starszaków. Po zapełnieniu arkuszu zabrałam pracę do suszenia. Gdy wróciłam, rozpędzony w tworzeniu Wojtek odrywał wałek od regału w atelier. Chłopcy stojący obok nie byli pewni czy to na pewno jest ok.. jeszcze wtedy ja też nie. Natomiast, gdy Wojtek odwrócił się do mnie z jakimś cieniem być może lęku? na twarzy, wiedziałam już co chcę zrobić..

&nbsp;

#### "Naprawdę możemy malować po meblach?" Zapytał mnie Wojtek z szeroko otwartymi oczami. "W atelier - tak. Przygotujmy się do tego odpowiednio!"

&nbsp;

Po przegadaniu pomysłu i ustaleniu pewnych zasad, takich jak: określenie taśmą kilku półek z którymi dzisiaj pracujemy, zdjęcie wszystkich przedmiotów i zadbanie o dostęp do nich, czyli poukładanie na stole obok, chłopcy ruszyli do pracy. Równolegle przy stole pracowały dziewczynki, które wybrały z półek kilka sztuk bibuły, nożyczki, dwie kartki papieru i klej. Nie miały określonego planu działania, wiedziały natomiast dokładnie z czego chcą tworzyć :) "Hej, co robicie?" "A wiesz... Tak sobie tutaj pracujemy. Jeszcze nie wiemy co to będzie." Cóż.. proces twórczy nie zawsze musi mieć przecież określony cel :)

&nbsp;

W różnych momentach dnia możemy zaobserwować, że dzieci samodzielnie sięgają po dostępne kartki i stojaki z kredkami, mazakami i długopisami. Wybierają różne miejsca - podłogę, stoliki, podest, poduszki i dywan. Uczymy się również nowych zwyczajów - tego, że wszystkie pomoce wracają na miejsce, myjemy to, z czego korzystaliśmy. Powolutku uczymy się nowej przestrzeni oraz tego, co nam umożliwia, czego nas uczy, jak nas wyzwala.
Dzisiaj rotacyjnie, jeden pedagog, od samego rana do godziny 16 był cały czas w atelier, pracując z kilkorgiem dzieci :) Jestem przekonana, że nasze półki i ściany już wkrótce zapełnia się po brzegi!



Wpis powstał z obserwacji i pracy Wioski Promyka (imiona zmienione), a autorkami jest  Zespół Wioski Promyka, czyli Asia, Sneha, Maria, Mai i Ania

Atelier - jak działa i po co właściwie jest?

### Jednym ze zdań, które często słyszymy od rodziców w rozmowach jest “boję się oddać dziecko do żłobka”. Ta decyzja może wywoływać naprawdę spory stres i napięcie - w końcu szukamy tego, co najlepsze dla naszego dziecka. A co, jeśli czuję, że moje dziecko nie jest gotowe na na żłobek?

&nbsp;

Na pewno na początku, podejmując decyzję o rozpoczęciu przygody ze żłobkiem, rodzice muszą odpowiedzieć sobie na pytanie, czy są na to gotowi - na rozstanie, na zmianę, na logistykę związaną z rozpoczęciem żłobka. Dlaczego?

&nbsp;

W momencie adaptacji w żłobku bardzo ważną rolę spełnia rodzic - daje poczucie bezpieczeństwa. To rodzic również wspiera budowanie zaufania dziecka do opiekunki, pedagożki; jest gotowy na łzy, które mogą u dziecka się pojawić; informuje dziecko, kiedy wróci, co będzie w żłobku robić i z kim. Rodzic sam w sobie musi mieć gotowość na to rozstanie - jeśli tej gotowości nie ma, dziecku może być trudniej budować relacje z opiekunami i czuć się bezpiecznie w nowej przestrzeni. 

&nbsp;

Dlatego oceniając, czy dziecko jest gotowe na żłobek, sprawdźmy również jak my, dorośli, z tą gotowością się mamy!

&nbsp;

##  Jeśli nie żłobek, to co?
 
Choć z założenia żłobek jest systemowym rozwiązaniem dla pracujących rodziców, może być tak, że po prostu nie sprawdza się u wszystkich. Dlatego niektórzy szukają alternatyw - niania, babcia lub mama, która decyduje się na zostanie z dzieckiem w domu. Często jest to decyzja podejmowana po prostu ze względu na finanse. 

&nbsp;

## A gdyby połączyć nianię ze żłobkiem? I gdyby kosztowało to mniej niż indywidualna niania? 

&nbsp;

Pamiętacie jeszcze te czasy, gdy nasze mamy mogły poprosić sąsiadki o pomoc w opiece nad maluchami lub gdy dzieci z okolicy spędzały czas wspólnie pod okiem dorosłego? My bardzo dobrze! Dlaczegoby nie wrócić do tego rozwiązania i mieć alternatywę dla systemowych rozwiązań?

&nbsp;

Zaczęliśmy testować, czy taka forma opieki łączonej może znów się u nas sprawdzać, tak jak cały czas sprawdza się w innych krajach. Choć nie ma bezpośredniego odpowiednika w języku polskim, to rozwiązanie w Stanach, Wielkiej Brytanii, Francji nazywa się nanny sharingiem. Pierwsze małe grupy dzieci z nianią działają już z nami w Warszawie! 

&nbsp;

Działa to w ten sposób, że niania opiekuje się 2 lub 3 dzieci z okolicy, zmniejszając przy tym koszt, jaki rodzic płaci za nadal zindywidualizowaną opiekę niani. Niania wraz z dziećmi spędza dzień w domu/mieszkaniu jednego z rodziców, którego nazywamy gospodarzem. 

&nbsp;

Dzięki takiemu rozwiązaniu dzieci mogą bezpiecznie rozwijać się z rówieśnikami, nawiązując pierwsze przyjaźnie i odkrywając wspólnie świat!

Chcesz dowiedzieć się więcej i sprawdzić, czy taka forma opieki zadziała w Twojej rodzinie? **[Kliknij tu!](https://nannysharing.wioski.co/b1)**


## A jeśli czujesz, że twoje dziecko nie jest gotowe na żłobek i zostajesz z nim w domu?

To jest ok! Wiele mam na to się decyduje. Możesz pomyśleć o tym, żeby przyjąć dodatkowo 1 lub 2 dziecko i dodatkowo zarabiać? Dowiedz się więcej - **[kliknij tutaj](https://nannysharing.wioski.co/d1)**.

Czasem dziecko lub rodzic mogą być nie gotowi na rozpoczęcie przygody ze żłobkiem. Co wtedy?

large_nanny sharing_blog.png

medium_nanny sharing_blog.png

small_nanny sharing_blog.png

thumbnail_nanny sharing_blog.png

nanny sharing_blog.png

Co zrobić, gdy dziecko nie jest gotowe na żłobek?

**Dlaczego postanowiłyś otworzyć wioskę?**

&nbsp;

Otworzyłam Wioskę Tęczy, bo chciałam stworzyć swoim dzieciom miejsce, gdzie będą mogły się swobodnie rozwijać wśród innych dzieci, ucząc się tym samym współpracy, ale w sposób bliski dzieciom, czyli w miejscu gdzie traktuje się je jak równorzędnych partnerów tworzenia swojego czasu/życia, które maja swoje preferencje, swoje talenty, emocje i gdzie jest to szanowane i akceptowane. Gdzie dorosły nie czuje się „wyżej” czy „wychowuje” a raczej współpracuje, komunikuje się, szanuje odmienne stanowisko dziecka, inspiruje, pokazuje i prowadzi w nieznanych dla dziecka rejonach, bo ma więcej doświadczeń i potrafi zrobić rzeczy, których dziecko się chce nauczy. Daje przestrzeń do rozwinięcia skrzydeł, a nie je podcina. Stworzyłam ją po to, żeby od dziecka dawać młodym ludziom możliwość swobodnej ekspresji twórczej, rozwijania umiejętności i potencjału, bo wierzę, że jeśli w dzieciństwie dzieci będą miały zbudowany stabilną postawę wiary w siebie, pewności, zaufania do siebie, poczucia wartości i możliwości podążania za sobą oraz zgody na swoje emocje i świadomość swoich potrzeb, wtedy jako dorośli czy wcześniej jako nastolatkowie, bedą dokonywać dobrych dla siebie wyborów, a tym samym będą spełnionymi, szczęśliwymi i odpowiedzialnymi ludźmi w dorosłości. 

&nbsp;


&nbsp;

**Skąd wzięła się nazwa?**

&nbsp;

Nazwa Wioska Tęczy wzięła się stąd, że Tęcza jest dla mnie symbolem jedności w różnorodności. Ma kolory z całej palety barw, które harmonijnie przechodzą jeden w drugi. Co przekłada się na szacunek dla różnorodności dzieci/ludzi, szacunek dla odmienności, akceptację tego, a nawet więcej - postrzeganie, że bardzo ciekawa jest różnorodność i można się wtedy naturalnie uczyć i rozwijać. Naukę, że każdy element, nawet odmienny,  jest częścią całości i można w tym harmonijnie funkcjonować. Natomiast w świecie wewnętrznym człowieka jest to symbol różnych części, aspektów, różnych uczuć, emocji, które czasem się paradoksalnie wykluczają (np smutek i radość) ale jedno bez drugiego nie istnieje bo jak się nie zna smutku to nie zna się radości. Więc paradoksalne sprzeczności (jak w tęczy kolory np zielony i czerwony) tworzą całość, dwie strony medalu, i wtedy jest pełnia człowieczeństwa i doświadczania. Dokładnie tak samo jak siadanie w kręgu/plemieniu/grupie mającej wspólny cel, każdy głos jest ważny bo stanowi część całości i głos „przestrzeni” tej grupy.


&nbsp;

**Kiedy pierwszy raz poczułaś, że chcesz zajmować się opieką nad dziećmi? Pamiętasz ten moment?**

&nbsp;

Zaczęłam zajmować się dziećmi jak urodził się Leo (mój syn, 5 lat), wtedy zaczęłam szukać sposobów jak prowadzić dziecko w zgodzie z jego potencjałem dając mu jak najwięcej możliwości rozwoju. Czułam, że standardowa droga „edukacji” tu się nie sprawdzi. Szukałam alternatywy (rodziliśmy w domu, nosiłam Leo w chuście, więc od początku podchodziłam do rodzicielstwa w sposób inny niż „zalecane”) Trafiłam na ujęcie Montessori. Potem zgłębiałam temat, szukałam wiedzy i doświadczonych ludzi. Gdy miała urodzić się moja córka Mia (3,5 roku) zaczęłam już działać w kierunku otwarcia przedszkola leśno-montessoriańskiego na Mazurach (tam wtedy mieszkaliśmy), ale w tym czasie, chwilę po spotkaniu, które zorganizowałam w swojej przestrzeni warsztatowo-psychologicznej dla rodziców podobnych do mnie w podejściu, zaczęły się otwierać dwa przedszkola w Giżycku - Montessori i Leśne, więc ja już nie musiałam, bo znałam prowadzących. Potem po czasie podróży naszych rodzinnych i gdy już osiedliliśmy się w Jeleniej Górze, powrócił pomysł, bo nie znalazłam nic ciekawego, gdzie chciałabym prowadzić dzieci, żeby spędzały tam część dnia. Dlatego stworzyłam Wioskę.
&nbsp;

**Kim dla Ciebie jest dziecko?**

&nbsp;

Dziecko jest Człowiekiem. Takim jak ja czy Ty, tylko ma mniej lat i potrzebuje się nauczyć podstaw funkcjonowania w świecie i podążać za sobą i być szczęśliwym. A że przez zabawę mózg uczy się najefektywniej, dlatego taka przestrzeń jaką tworzymy w wioskach jest optymalna do rozwoju.

&nbsp;

**Kim dla Ciebie jest pedagog?**

&nbsp;

Idąc dalej tym tropem, Pedagog to też Człowiek, tyle że starszy. Pedagog to osoba, dająca przestrzeń i stymulację do rozwoju Dzieci. Ma wiedzę i doświadczenie oraz otwartą, pełną szacunku, akceptacji i empatii postawę wobec dzieci (a tym samym wobec innych osób). I naprawdę kocha pracę z dziećmi. Jest ich ciekawy. Daje mu to radość. Sposób uczenia/pokazywania świata dzieciom jest jego głęboką wartością. Zakorzenioną mocno wewnątrz. Pedagog potrafi dać przestrzec lub wydobyć potencjał tkwiący w dzieciach (starszych czy młodszych), dopasować sposoby „uczenia” do dziecka i poprowadzić dziecko tam, gdzie ma ono iść z uszanowaniem tego, że dziecko zna kierunek, bo naturalnie podąża za tym/eksploruje to, co go pasjonuje.

&nbsp;

**Jak inspirujesz rodziców by tworzyli Wioskę?**

&nbsp;

Przede wszystkim daję przestrzeń na wyrażenie wszystkiego - zachwytu, watpliwości, lęku, obaw etc. Pokazuję Wioskę i daję możliwość poczucia/doświadczenia bycia w niej. Rozmawiam z nimi. Pytam. Tworzę taką przestrzeń, żeby w naturalny sposób Rodzice chcieli współtworzyć, żeby to wyniknęło z nich samoistnie. Organizujemy spotkania dla Rodziców i jesteśmy w stałym kontakcie.

&nbsp;

**Co było wymagającym momentem w procesie otwierania Wioski?**

&nbsp;

Zebranie grupy dzieci i znalezienie pedagoga. 

&nbsp;

**Co sprawiło Wam największą radość podczas otwierania Wioski?**

&nbsp;

Urządzanie Wioski, gdy już było gotowe wszystko na przyjęcie dzieci, a potem jak z sali głównej słychać było ich śmiech, śpiewy lub skupienie na tworzeniu.

&nbsp;

**Czym dla Ciebie jest Twoja wioska?**

&nbsp;

Dla mnie osobiście jest miejscem gdzie mogę w stuprocentowym spokoju przyprowadzić dzieci pod opieką taką, jaką chcę żeby miały (bo sama wybrałam pedagogów i ich szkolę ;)) oraz nasionkiem zmiany świata na lepsze - miejscem gdzie może rzesza dzieci rozwinąć skrzydła, wyfrunąć wzmocnione i pewne siebie i swojej sprawczości. I poczucia bycia kochanym i przyjętym przez świat/życie/siebie samych/innych takimi jakimi są autentycznie, a tym samym bycia wolnym.


&nbsp;

**Każda wioska jest pięknie inna. Co w Twojej wiosce jest wyjątkowego?**

&nbsp;

Nauka przez zabawę i sztukę. Największą inspiracją jest dla mnie Arno Stern i najnowsze badania nad mózgiem, gdzie pokazano że nauka jest najbardziej efektywna gdy jest skorelowana z pozytywnymi emocjami, które uzyskujemy w zabawie. Rozwój przez śpiew, muzykę, taniec, sztukę. Prawdziwe instrumenty etniczne. Przepiękna przestrzeń w 90% wykonana z naturalnych materiałów, drewno, bambus, len, bawełna, wełna, futony w sferze relaksu, maty tatami, naturalne ekologiczne materiały. 


&nbsp;


large_teczy_dziewczyny.jpeg

medium_teczy_dziewczyny.jpeg

small_teczy_dziewczyny.jpeg

thumbnail_teczy_dziewczyny.jpeg

teczy_dziewczyny.jpeg

Wioska Tęczy - nowe przedszkole w Jeleniej Górze

### Wybór sposobu i miejsca opieki to indywidualna decyzja
&nbsp;

Różne są sytuacje rodzinne, różne potrzeby mają rodzice i dzieci. Z tego powodu nie ma jednego sprawdzonego modelu na organizację życia zawodowo-prywatnego posiadając małe dziecko. Rozwiązanie, które sprawdzi się w jednej rodzinie, może zupełnie nie być wspierające dla innej. Czasami rodzice mają możliwość żeby wymieniać się opieką nad dzieckiem i jednocześnie pracować, czasami mama decyduje się zostać z dzieckiem w domu do czasu jego pójścia do przedszkola, innym razem mama z różnych względów decyduje się wrócić do pracy a dziecko zostaje z nianią, babcią lub idzie do żłobka. Nie można powiedzieć, że któreś z tych rozwiązań jest lepsze lub gorsze – ważne, żeby każdy podjął taką decyzję jaką uzna w danym momencie za najlepszą dla siebie i swojej rodziny. 

&nbsp;

**To co jest ważne to z pewnością:**
&nbsp;

- wspólne rozważenie w kręgu rodzinnym dostępnych na dany moment możliwości 
- danie sobie prawa do zastanowienia i podjęcia niezależnych decyzji – które będą służyły danej rodzinie
- danie sobie czasu na zaplanowanie i realizację całego procesu 
&nbsp;

Słowo PROCES również jest kluczowe. Niezależnie od tego, czy dziecko zostanie z nianią, z babcią, czy pójdzie do żłobka/punktu opieki itd. będzie to dla niego oraz dla Was rodziców duża zmiana. Niezależnie od wieku i charakteru opieki, dziecko potrzebuje czasu by zbudować relację z nową osobą, która się w jego życiu pojawia – a budowanie relacji to proces, który wymaga czasu.

&nbsp;

### Kiedy podejmiemy decyzję o żłobku
&nbsp;

Rozpoczęcie przygody ze żłobkiem to zazwyczaj wymagający czas dla całej rodziny. To duża zmiana w naszym codziennym sposobie funkcjonowania. Wszystkie nasze niepokoje, obawy i myśli związane z adaptacją dziecka mają znaczenie – warto się nad nimi pochylić, zastanowić co jest ważne, co sprawia nam jako rodzicom największą trudność, o co chcielibyśmy zadbać. Gotowość rodziców ma znaczenie i pełni ważną rolę w procesie adaptacji. 
Przed rozpoczęciem przygody ze żłobkiem warto więc odpowiedzieć sobie na kilka pytań:

&nbsp;

- Czy to dobry moment na rozpoczęcie adaptacji w żłobku?
- Czy mam przekonanie co do wyboru miejsca dla mojego dziecka?
- Czy jestem gotowy powierzyć opiekę nad moim dzieckiem komuś innemu?
- Jakie są moje obawy i wątpliwości? Czego potrzebuję, żeby poczuć się pewnie z tą decyzją?
- Co jest dla mnie najtrudniejsze, jak myślę o procesie adaptacji?
- Jak wyobrażam sobie proces adaptacji?
- Co może mnie wspierać w trudniejszych chwilach?

&nbsp;

![wnętrze wioski](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/wioska_home_2_e4f93d913b/wioska_home_2_e4f93d913b.webp)

### Pierwsze dni w żłobku
&nbsp;

Proces adaptacji to czas budowania nowej dla dziecka relacji – relacji z innym dorosłym niż rodzic. Jak sama nazwa wskazuje – budowanie relacji jest procesem, a więc zajmuje czas, nie dzieje natychmiast tu i teraz.

&nbsp;

W łagodnej adaptacji zależy nam na tym, żeby dziecko poczuło się bezpiecznie w nowym miejscu, żeby miało czas i przestrzeń na poznanie opiekunów i wejście z nimi w relacje. Aby to wszystko mogło się zadziać warto aby w procesie adaptacji uczestniczyły wszystkie strony: dzieci, rodzice i opiekunowie. Obecność rodzica jest kluczowa dla zbudowania bezpieczeństwa i powodzenia całego procesu.
&nbsp;

Jednocześnie pierwsze dni w żłobku to również czas na budowanie relacji rodzica z opiekunem. Codzienne rozmowy, wspólne ustalanie kolejnych kroków i bieżące omawianie wątpliwości, dają poczucie, że wspieramy się wzajemnie i wspólnie dążymy do zaadaptowania się dziecka w żłobku. 


Co warto wiedzieć przed rozpoczęciem przygody ze żłobkiem.

medium_4.png

small_4.png

thumbnail_4.png

dzieckowzlobku.png

Rozpoczęcie przygody ze żłobkiem – jak się przygotować?

#### Dlaczego postanowiłaś otworzyć Wioskę?
&nbsp;

Zawsze pragnęłam stworzyć ciepłe miejsce dla dzieci, pełne empatii, zrozumienia i otwartości na
drugiego człowieka. Miejsce do którego się wchodzi, bierze głęboki wdech, mocny wydech i
czuje &quot;tak, jestem w dobrym miejscu&quot;. Miejsce w którym każdy dostaje pytanie jak się czuje i
czego potrzebuje.
I razem z wioskami udało mi się to osiągnąć. :)

&nbsp;

#### Skąd wzięła się nazwa dla twojej wioski?
&nbsp;

Proces wymyślania nazwy trwał u mnie jakis czas. Miałam wiele pomysłów, niektóre bliższe
mojemu sercu, niektóre w ogóle nie pasujące do mnie. Aż w końcu pojawila sie Matka Ziemia. I wtedy poczułam, że &quot;oo! To jest to&quot;. 

&nbsp;

Matka Ziemia kojarzy mi się z naturalnymi procesami zachodzącymi w naturze i czlowieku.
Matka ziemia pachnie lawendą i lasem sosnowym, emanuje zapachem deszczu, po Matce
Ziemi chodzimy bosymi stopami i czujemy piasek pomiędzy palcami. I to wszystko jest mi bardzo bliskie.

&nbsp;

#### Kim dla Ciebie jest dziecko?
&nbsp;

Dziecko to człowiek. Mały, wrażliwy, działający intuicyjnie. Dziecko obserwuje świat, bacznie przygląda się nam - 
dorosłym. To, co dziecko widzi, przetwarza i chłonie całym sobą. Próbuje to naśladować, naśladować swoich opiekunów.
Dlatego tak niezmiernie ważne jest to, co dajemy dziecku każdego dnia, w każdej godzinie, w
każdej minucie. 

&nbsp;

Dla mnie, najważniejsze jest to, by nauczyć dziecko być dobrym budowniczym
samego siebie. Inspirowanie dziecka do tego, aby zdobyło umiejętność funkcjonowania w świecie - po swojemu.

![20220715_104225.jpg](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/20220715_104225_3d388f45ed/20220715_104225_3d388f45ed.jpg)

&nbsp;

#### Kim dla Ciebie jest pedagog?
&nbsp;

Pedagog jest dla mnie osobą towarzysząca dziecku w jego codzienności. Dlatego niezmiernie ważna w pracy pedagoga jest uważna obserwacja świata dziecka. Taka, która skupia się na faktach, a nie na naszych subiektywnych odczuciach. 

&nbsp;
Tego typu obiektywna obserwacja może być dla nas-dorosłych trudna, bo wszyscy działamy według pewnych schematów, każdy z nas jest w jakiś sposób &quot;zaprogramowany&quot;. Dlatego warto zgłębiać i pielęgnować umiejętność patrzenia na świat &quot;z boku&quot;, aby nie zacierała się granica między moim &quot;ja&quot; a &quot;ja&quot; innego człowieka.


&nbsp;

#### W jaki sposób inspirujesz rodziców do tworzenia społeczności wokół twojej wioski?
&nbsp;

Wioska Matki Ziemi została stworzona jako przestrzeń nie tylko dla dziecka, ale także dla rodzica. A jest tak dlatego, że dziecko, które do nas trafia, otwiera przed nami swój świat, a w tym świecie rodzice pełnią bardzo ważną rolę. 

&nbsp;
Dlatego rodzice doświadczają u nas łagodnej adaptacji, w której razem z dzieckiem mogą w swoim tempie przygotować się do zmiany jaką jest uczęszczanie do wioski. 
&nbsp;
Staramy się wspólnie towarzyszyć rodzinom w przeróżnych emocjach, zarówno tych przyjemnych jak i tych trudniejszych.
Pytamy rodziców o ich samopoczucie, otwieramy się na potrzeby, staramy się otaczać ich troską i naszą obecnością. Dzielimy się z rodzicami wszystkim, co dzieje się w wiosce, rozmawiamy zarówno i pięknych jak i trudnych sytuacjach. Nie chcemy odcinać się od emocji.
&nbsp;
Organizujemy także wydarzenia poza wioską, tak abyśmy mogli spędzać czas wspólnie, wszyscy
razem. Tworzenie wioskowej społeczności jest procesem, który u nas dopiero się
rozpoczyna.

&nbsp;

#### Co było dla ciebie największym wyzwaniem podczas otwierania wioski?
&nbsp;

Wszystko. ;)
Wszystko to, co wydarzało się zanim otworzyliśmy drzwi wioski po raz pierwszy, pierwsze adaptacje, kontakt z rodzicami i ich dziećmi, tworzenie atmosfery zaufania i bliskości. To wszystko jest wymagające. Praca na relacjach, w empatii i otwarciu
na drugiego człowieka zawsze jest trudna. Ale wszystko co piękne wiąże sie z trudnościami.
I warto to robić! To jest dla nas kwintesencja życia. Wioskowego życia. Naszego życia.

&nbsp;

#### Co sprawiło Ci największą radość podczas otwierania Wioski?
&nbsp;

Kontakt i tworzenie relacji. Tak. To jest to co sprawia mi najwieksza radość. To temat, w który wkładam całe swoje serce, umysł i ciało.
I doprowadza mnie to do stanu mindfulness. ;)

&nbsp;

#### Czym dla Ciebie jest twoja wioska?
&nbsp;

Wioska Matki Ziemi jest miejscem bezpiecznym, w którym każda emocja jest w porządku. Jest miejscem, w którym
możemy być autentyczni. Jest miejscem, w którym możemy porzucać blokady, poznawać świat po swojemu i odkrywać to, kim jesteśmy na prawdę.

&nbsp;

#### Kim Ty jesteś w swojej wiosce? Jaką pełnisz rolę?
&nbsp;

Tworzę wioskę wspólnie z Justyną, moim wioskowym wodzem. Razem staramy się stworzyć
dzieciom bezpieczne miejsce, w którym bez oceniania moga wyrażać siebie. Tak jak chcą i
w sposób jaki potrzebują. Codziennie rozmawiamy o tym co sie wydarzyło i co dzieje się w dzieciach, rodzicach i w
nas. Ja, jako właściciel i opiekun w wiosce staram sie podarować innym ciepło, usmiech,
dobre slowo i bezpieczną przestrzeń do odkrywania siebie.

&nbsp;

#### Jaką wspierającą wskazówkę możesz dać każdemu, kto zastanawia się nad otwarciem swojej wioski?
&nbsp;

Chciałabym, aby każdy był dla siebie łagodny. Podchodził do siebie z wyrozumiałością i miłością.
Wierzył w siebie, swoje możliwości i nie bał się prosić o pomoc. Ja cały czas się tego uczę, a Justyna - 
wódz mojej wioski mnie w tym bardzo wspiera!

&nbsp;

#### Odwiedź stronę Wioski Matki Ziemi [TUTAJ](https://www.wioski.co/matkiziemi)

Martyną Tietz opowiada co zainspirowało ją do założenia Wioski Matki Ziemi

large_wioska-matki-ziemi.jpeg

medium_wioska-matki-ziemi.jpeg

small_wioska-matki-ziemi.jpeg

thumbnail_wioska-matki-ziemi.jpeg

wioska-matki-ziemi.jpeg

Wywiad z Martyną Tietz - właścicielką Wioski Matki Ziemi

Nauka samodzielności oraz dążenie do autonomii są wpisane w rozwój dzieci każdego gatunku na ziemi. To silna, instynktowna potrzeba, której zaspokojenie jest niezbędne do przeprowadzenia prawidłowych procesów poznawczych i rozwojowych dziecka.  Od tego, czy w okresie dziecięcym człowiek nauczy się samodzielnego działania i myślenia, zależy powodzenie i umiejętność stworzenia satysfakcjonującego życia w dorosłości.
Paradoksalnie, to my - rodzice, mamy ogromny wkład w budowanie tej samodzielności u naszych pociech. Idealnie się składa, gdyż dzieci naprawdę chcą z nami współpracować. One uwielbiają się uczyć, rozwijać i edukować. Chętnie przyswajają wiedzę. Jak więc możemy nauczyć dzieci samodzielności?

&nbsp;

**Zaufanie do dziecka**
&nbsp;

Dzieci chcą poznawać, eksplorować świat i uczyć się tak, jak same czują i potrzebują. Jednak my bardzo często nieświadomie powstrzymujemy te procesy, działając pod wpływem swoich własnych przekonań, które czasami nas ograniczają.. Z obawy przed konsekwencjami, nie mamy zaufania do swoich pociech. Obawy dotyczące bezpieczeństwa dziecka są oczywiście zrozumiałe, jednak bardzo często stopujemy samodzielne wybory dzieci z powodu własnych opinii. Takie zachowanie powoli, ale bardzo skutecznie zmniejsza wewnętrzną motywację i chęć rozwoju dziecka. Potrzebna jest więc spora dawka zaufania. To bardzo istotne, by nie odbierać dzieciom radości i satysfakcji z autonomicznych poczynań. My, jako opiekunowie, mamy być przewodnikami - wspierać je w odkrywaniu ich potencjału i możliwości. Ufajmy w kompetencje dziecka, w to, że sobie poradzi, a wtedy i ono w to uwierzy i z takim przekonaniem będzie szło przez życie. 
Minimalna pomoc, nie pomagaj jeśli dziecko Cię o to nie poprosi
Narzucając dzieciom w jaki sposób mają wykonywać różne czynności i pokazując oczekiwane przez nas rozwiązania, ,zniechęcamy je do działania. W momencie, gdy mózg czuje przymus, ustępuje produkcja hormonów odpowiedzialnych za przyswajanie nauki - zatrzymuje się proces produktywnego, spontanicznego uczenia się.
Co możemy zrobić? Przyglądać się, wspierać, asekurować w razie potrzeby, pytać o punkt widzenia i czekać z pomocą do czasu, aż dziecko o to nie poprosi. Czasem maluch potrzebuje jedynie wskazówki, czy odpowiednio zadanego pytania, by wkroczyć na odpowiedni tor. Oferujmy minimalną pomoc, czyli taką ilość, która będzie potrzebna, by dziecko osiągnęło cel i zachowało przy tym samodzielność. 
 
&nbsp;
 
**Nie porównuj i nie krytykuj**
&nbsp;

Jeśli jakiś pięciolatek będzie potrafił już samodzielnie czytać, to czy to oznacza, że każdy jego rówieśnik również będzie posiadał już tą umiejętność?? Absolutnie nie.  Każde dziecko jest inne, u każdego proces uczenia się i nabywania nowych kompetencji może przebiegać inaczej. Ocenianie, porównywanie oraz krytykowanie nie będą dla dziecka wspierające Mogą natomiast przyczynić się do  spadku motywacji wewnętrznej oraz frustracji Nasza kluczowa rola, to akceptacja różnic w tempie rozwoju, uwzględnienie  różnych predyspozycji i zdolności naszych  dzieci. 
 
&nbsp;
 
**Ciesz się z tego, co zrobiło, wspieraj  jego motywację wewnętrzną**
&nbsp;

Dla budowania wewnętrznej motywacji dziecka ważne jest poczucie wpływu na to co robi, poczucie sprawczości. Dlatego gdy dziecko walczy o autonomię warto je w niej wspierać. Dzięki temu wykształci o sobie przekonanie bycia ważnym, kompetentnym człowiekiem, wzmocni wiarę w swoje możliwości i da energię do działania, która sama będzie aktywizować je do rozwoju. Przekonania te zbudują w nich silną motywację wewnętrzną. To co może być super nawykiem to dostrzeganie starań i najmniejszych sukcesów dziecka. Inspirujmy, motywujmy do działania, akceptujmy i uwierzmy w nasze dzieci. 
We wspieraniu motywacji wewnętrznej dzieci, ogromne znaczenie ma to, w jaki sposób je postrzegamy, czy uważamy siebie za ekspertów od tego jak dziecko powinno o sobie myśleć czy dajemy dziecku możliwość powiedzenia z czego ono samo jest dumne, co jemu się podoba w tym co zrobiło. Naszą rolą jest jedynie bycie obecnym, towarzyszącym w emocjach dziecka partnerem w rozmowie.  W jaki sposób możemy wspierać motywację wewnętrzną?

&nbsp;

- Powstrzymaj odruch naprawiania/poprawiania dziecka. 
Dzieci mogą w takiej sytuacji czuć dyskomfort i myśleć, że nie są wystarczające, skoro je bez przerwy strofujemy. Mogą mieć w efekcie takie przeświadczenie, że wymagają poprawek, by zasłużyć na akceptację i miłość. 
- Zrozum motywację dziecka
Jeśli spróbujemy odkryć, co stoi za danym zachowaniem, będzie nam łatwiej nawiązać współpracę i nić porozumienia. 
- Słuchaj, a nie tylko słysz 
Poświęcanie czasu i nastawienie na wysłuchanie jest bardzo istotne w budowaniu dobrej relacji. Skupianie uwagi na dziecku to wyraz troski oraz empatii, których dzieci potrzebują. 
- Buduj
Pomagajmy dzieciom w budowaniu stabilnej i zdrowej samooceny, doceniajmy pracę oraz wysiłki, zamiast nagradzać za osiągnięte wyniki. Obserwujmy ich rozwój, zauważajmy postępy. 
 
&nbsp;
 
**Nie neguj  działania dziecka**
&nbsp;

Jeśli dzieci często słyszą komunikaty w stylu: „po co ci to?”, „źle to robisz”, „to nie jest ci potrzebne”, „jak ty się ubrałeś?” etc., mogą odczuwać  silne zakłopotanie, złość i  zniechęcenie. Te uczucia zaś wywołują u nich przekonanie, że nie potrafią ocenić swoich możliwości, są niekompetentne, a także, że powinny być inne, by spełnić oczekiwania rodziców. Warto powstrzymać się od mówienia dzieciom jakie powinny być, bo pokazujemy w ten sposób, że coś jest nie tak jak powinno być i co obniża ich wiarę w siebie.
 
&nbsp;
 
**Stwórz dla dziecka odpowiednie warunki**
&nbsp;

Nikt nie jest w stanie się uczyć, jeśli jego potrzeby nie są zaspokojone. Zasada ta ma zastosowanie także w stworzeniu warunków do nauki samodzielności. Dobre środowisko jest nastawione na rozwijanie potencjału, wspieranie naturalnej chęci do odkrywania i poznawania świata, bycia pomocnym, oraz stawania się samodzielnym człowiekiem, który potrafi decydować o sobie. 
Jak to zastosować w życiu codziennym? Umożliwiajmy dzieciom podejmowanie własnych samodzielnych wyborów dotyczących ubioru, jedzenia, wycieczek, rozrywki, filmu lub bajki w kinie, koloru ścian w pokoju i ustawienia mebli. Nie sugerujmy, co my byśmy wybrali. Słuchajmy, akceptujmy. Dziecko uczy się samodzielności , gdy może iść do sklepu, kupić bilet, przygotować sobie posiłek, pomóc w malowaniu ścian w pokoju . My doskonale intuicyjnie wiemy, co jest korzystne dla dziecka.  Zadbajmy zatem o bezpieczną przestrzeń, którą dzieci będą mogły swobodnie eksplorować. Okazje do tego, by dzieci stawały się samodzielne, nadarzają się bez przerwy. Dostrzegajmy je i pozwalajmy dzieciom z nich korzystać.
 
&nbsp;
 
**Swoboda, a bezpieczeństwo dziecka**
&nbsp;

Wspieranie samodzielności u dzieci nie oznacza pozwalania na wszystko. Nie chodzi również o zrzucenie na dzieci zbyt dużej odpowiedzialności, której nie będą w stanie unieść. Dzieci potrzebują ram które będą dawały im poczucie bezpieczeństwa, elastyczności dzięki której zobaczą że można rozmawiać a nie koniecznie zawsze upierać się przy swoim zdaniu, oraz pokazania jak komunikować swoje osobiste granice. Zostawiajmy im przestrzeń na autonomię w bezpiecznych i wspierających warunkach. Może to być np. kawałek ściany na której mogą malować.
Dzieci są bardziej kompetentne niż nam się wydaje - są aktywnymi kreatorami swojej rzeczywistości. Wybierają więc najbardziej optymalne i korzystne dla siebie rozwiązania, które przyniosą im radość i satysfakcję. Dzieci od samego początku chcą mieć wpływ na wybory związane z ich życiem i naprawdę potrafią zadbać o to, by ich decyzje były dla nich najlepsze. Jeśli jednak czegoś nie potrafią, wtedy zwracają się z prośbą o pomoc. 
Naszą rolą nie jest to, by iść przed dziećmi i usuwać wszelkie przeszkody, oraz wydeptywać ścieżki, naszą rolą jest to, by iść obok nich i w razie potrzeby wesprzeć, podnieść i asekurować. 
 
&nbsp;
 
### _Badania naukowe dowodzą, że dzieci rodzą się z naturalną umiejętnością wybierania dla siebie najbardziej adekwatnych rozwojowo wyzwań_  

&nbsp;

### -J.Steinke-Kalembka

&nbsp;

### Bibliografia
- J. Steinke-Kalembka 
_Dodaj mi skrzydeł. Jak rozwijać motywację wewnętrzną u dziecka?_
&nbsp;
- S. Ockwell-Smitch
_Łagodna dyscyplina_
&nbsp;
- J. Juul 
_Twoje kompetentne dziecko_

large_adaptacja2.jpeg

medium_adaptacja2.jpeg

small_adaptacja2.jpeg

thumbnail_adaptacja2.jpeg

adaptacja2.jpeg

Jak wspierać dziecko w nauce samodzielności?

###### _„To, czego dzieci się uczą, nie wynika automatycznie z tego, czego się je uczy, ale w znacznej mierze jest wynikiem ich własnych działań, będących konsekwencją ich aktywności i naszych zasobów.”_
###### — Loris Malaguzzi, Sto języków dzieci

&nbsp;
&nbsp;

W rozmowach z rodzicami, których dzieci chodzą do Wiosek słyszę to przekonanie, że jest to miejsce, które zapewni ich dzieciom bezpieczną, bliskościową relację. Wiedzą, że w podejściu The Village Way jest dbałość o zaspokojenie indywidualnych potrzeb każdego dziecka, zaopiekowanie każdej emocji. Zauważam jednak ich wątpliwości, gdy podkreślają, że wiek przedszkolny jest już tym czasem, w dzieci powinny zdobywać kompetencje ułatwiające im płynne przejście do nauki wczesnoszkolnej. Niektórzy rodzice  nie mają  pewności, że w naszej Wiosce istnieje równowaga między rozwojem intelektualnym a emocjonalnym i społecznym. Myślę, że trudność w zauważeniu jak odkrywcze i innowacyjne jest podejście, które istnieje od lat 50 ubiegłego wieku, wynika z przywiązania do systemowej edukacji z jakiej wyszliśmy.

&nbsp;&nbsp;

#### Dlaczego wierzę w przyszłość edukacji opartej na filozofii Reggio Emilia?
&nbsp;

Rozwój technologii i jej powszechna dostępność już wpływają na umiejętności cyfrowe naszych dzieci. W związku z najszybszym od 10 lat wzrostem budżetów na nowoczesne technologie, światowe wydatki na ten cel w 2022 roku wyniosą 4,5 bln dolarów, co oznacza wzrost o 5,5% w stosunku do 2021 roku - wynika z najnowszych prognoz Gartnera. I co to ma wspólnego z Reggio Emilia?
&nbsp;

Kilka lat temu, eksperci z World Economic Forum prognozowali, że 65% dzieci, które zaczynają naukę, będzie pracowało w zawodach, których jeszcze nie ma. A wraz ze znikaniem nowych zawodów pojawi się sztuczna inteligencja, nam zaś, ludziom, będą potrzebne zupełnie inne kompetencje. Kompetencje przyszłości: krytyczne myślenie, kreatywność, współpraca 
i komunikatywność. 
&nbsp;

Malaguzzi podkreślał, że środowisko ma znaczącą rolę w procesie uczenia się, do tego stopnia, że uznał je za trzeciego nauczyciela, który jest elastyczny i reaguje na potrzebę wspólnego uczenia się pedagogów i dzieci. To środowisko, które odzwierciedla wartości, które chcemy przekazać dzieciom, gdy pozwalamy im rozwijać kreatywność, gdy tworzą sztukę rzeźbiąc w glinie, malując liśćmi i tworząc łapacze słońca z kawałków kolorowych szkiełek. Wspieranie takiego środowiska jest możliwe, gdy nauczyciele rozwijają w sobie głębokie zrozumienie sposobu myślenia i odkrywania świata przez dzieci, co o z dbałością pielęgnuje zespół EDU w The Village wspierając w rozwijaniu kompetencji wioskowych pedagogów. Dzieci budują własną wiedzę w oparciu o starannie zaplanowane curriculum, które angażuje aktualną wiedzę dziecka. 
&nbsp;

W naszej Wiosce, podczas jednej z wizyt w ogrodzie dzieci zauważyły mnóstwo poziomek, a w ślad za nimi spadające owoce z ponad sześćdziesięcioletniej czereśni. Przyniosły je z ogrodu do Wioski i owocowy temat istniał przez cały tydzień. Dzieci same kroiły owoce przyglądając się ich wnętrzu, rysowały, jak wygląda jabłko, a jak poziomka. Temat rozwijał się w dyskusji o tym, skąd się biorą owoce, na jakich drzewach rosną. Dzieci wyciągały nasiona i je sadziły w naszym domowym ogrodzie. W kolejnych dniach pojawiły się elementy “dramy”, nasz sklep stał się owocowym targowiskiem, na którym dzieci kupowały i sprzedawały owoce wchodząc w role społeczne. 
&nbsp;

Program nauczania według filozofii Reggio tworzy się naturalnie w oparciu o zainteresowanie dziecka, bazuje na zaspokajaniu naturalnie rozwijającej się w nim ciekawości zjawisk i ich doświadczania. Kiedy uczenie się jest procesem kierowanym przez wewnętrzną siłę dziecka, nie jest tylko przekazem nauczyciela i przyjmowaniem tego przekazu przez dziecko, staje się zindywidualizowane. I co najważniejsze, nauczanie staje się relacją dwukierunkową, w której zrozumienie nauczyciela przez dziecko jest tak samo ważne, jak zrozumienie dziecka przez nauczyciela. To wymagająca rola dla pedagoga, która wiąże się z umiejętnością obserwacji zainteresowań dzieci i podążaniem za nimi. Środowisko tego rodzaju wymaga zaufania do zdolności twórczych pedagoga i przyjęcia dziecka jako osoby aktywnie poszukującej wiedzy. Jest to perspektywa, która stawia do góry nogami ustrukturyzowany system nauczania, w którym nacisk kładzie się na rezultat z określonymi wcześniej wynikami, standardowy program, który ma na celu ich powielanie i eliminuje tak istotny czynnik jakim jest spontaniczna ciekawości i możliwość wzajemnego uczenia się od siebie.
&nbsp;

Każdy z nas jest inny, ja, Ty, która/który to czytasz, Twoje dziecko, każde z Twoich rodziców, każde z Twoich przyjaciół, i tak dalej. Biorąc pod uwagę tę różnorodność dzieci, przyjęcie gotowego przepisu na nauczanie i ocenę jest lekko pisząc problematyczne. Każde dziecko, które uczymy jest wyjątkowe, jest indywidualnością i wymaga takiej oceny, bardziej niż trzymania się sztywnych ram w praktyce towarzyszenia mu w nauce. Aby ten proces przebiegał dobrze, środowisko musi zapewnić przestrzeń na kreatywność i innowacyjność. I choć ten proces nauczania wymaga organizacji i rutyny, która daje bezpieczeństwo, nie jest nieelastyczny i nie przebiega zawsze w jeden sposób. To zwrócenie uwagi na biedronkę, chęć dosięgnięcia lecącego motyla, taniec do dobiegającej rytmicznej muzyki stanowiące inspirację do dalszej nauki. To właśnie elastyczne środowisko pozwala nauczycielom reagować na zainteresowania dzieci umożliwiając im budowanie wiedzy, jak na przykładzie owoców. Pedagożki mogły zostawić zainteresowanie dzieci poziomkami i spadającymi czereśniami, a zamiast tego zachęcały ich do dzielenia się obserwacjami, malowania, rysowania, odkrywania przekrojów i uczenia się o drzewach owocowych, wzmacniania ich kompetencji społecznych, gdy wchodziły w role, a także rozwijania umiejętności kulinarnych i odkrywania smaków, bo jedną z aktywności było robienie sałatki owocowej, po której składniki dzieci wybrały się na prawdziwy targ wraz ze swoimi pedagożkami, co można przekładać na nieskończoną ilość możliwości w zdobywaniu kolejnej wiedzy o otaczającym świecie i kolekcjonowaniu nowych kompetencji.
&nbsp;

Program uczenia oparty na relacjach daje większe możliwości rozwoju intelektualnego i zdecydowanie sprzyja bardziej wszechstronnemu rozwojowi mózgów naszych młodych ludzi. 
&nbsp;

#### Dlaczego otworzyłam Wioskę?
&nbsp;

Bo chcę być częścią tej zmiany. Bo wiem i czuję, że to najlepsze, co mogę dać mojemu synowi. Wolność w wyrażaniu siebie, uczenie się otwartości na doświadczanie, poznawanie różnorodności. Dostrzeżenie właśnie tego człowieka, jego indywidulanych potrzeb przy jednoczesnej nauce umiejętności społecznych, które przełożą się w przyszłości na nowe kompetencje: współpracy z innymi. Mam czasami wrażenie, że mój syn, mając 3 lata potrafi więcej niż ja – jest moim nauczycielem - gdy się złości, potrafi powiedzieć jest we mnie złość, po chwili podejść, powiedzieć przepraszam, złoszczę się, bo… Mamma mia! Ja wciąż się tego uczę! To sytuacja z dzisiejszego poranka, gdy prosiłam o współpracę, a w nim nie było gotowości do wyjścia do Wioski. I wiem, że to rezultat wspólnego uczenia się w relacji trzech „nauczycieli” – mnie, jako rodzica i pierwszego przewodnika, pedagogów w Wioskach, w których był mój syn – i środowiska. A wczoraj Stefan z naszej Wioski chciał nazbierać poziomek dla swojego taty z okazji Dnia Ojca. Relacje są w samym sercu filozofii Reggio Emilia.
&nbsp;
&nbsp;
###### Bibliografia:
&nbsp;
###### Biermeier, M. A. Inspired by Reggio Emilia: Emergent Curriculum in Relatioship-Driven Learning Enviroments.&nbsp;
###### [https://www.naeyc.org/resources/pubs/yc/nov2015/emergent-curriculum](link)
&nbsp;
###### Global Challenge Insight Report: The Future of Jobs, Employment, Skills and Workforce Strategy for the Fourth Industrial Revolution,&nbsp;
###### [https://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs.pdf](link)

Czy w wioskach przedszkolnych istnieje równowaga między rozwojem intelektualnym  a emocjonalnym i społecznym?

large_pexels-yan-krukov-8612988.jpg

medium_pexels-yan-krukov-8612988.jpg

small_pexels-yan-krukov-8612988.jpg

thumbnail_pexels-yan-krukov-8612988.jpg

pexels-yan-krukov-8612988.jpg

Dlaczego wierzę w przyszłość edukacji opartej na filozofii Reggio Emilia?

Po okresie pandemii wielu rodziców pozostało przy pracy zdalnej. Nierzadko zdarza się, że rodziny przeprowadzają się na rok, dwa albo termin nieokreślony by pożyć w innej szerokości geograficznej. Wam też taki pomysł przechodzi przez myśli? Dłuższe podróżowanie w trakcie roku szkolnego z młodszymi dziećmi nie stanowi większego problemu. Dużo większym wyzwaniem na pierwszy rzut oka wydaje się mobilność albo przeprowadzka z dziećmi w wieku szkolnym. Z pomocą przychodzi edukacja domowa, o której będziemy pisać tu coraz więcej. W końcu dzieci rosną i ich potrzeby edukacyjne ewoluują.

&nbsp;

Porozmawiałyśmy na ten temat z podróżniczką- Martyną Wąsowicz, mamą 4-letniej Laury i 2-letniego Jeremiego, autorką bloga o podróżach slow slowspotter.pl, która podobne rozterki ma na co dzień.

&nbsp;

**Jako rodzina podróżnicza ciągle jesteście w rozjazdach. Wasze dzieci są jeszcze małe, ale niedługo zacznie się temat bardziej poważnej edukacji. Jak widzisz rolę szkoły i pedagoga jako mama, dla swoich dzieci z perspektywy podróżniczki?**


&nbsp;

Pozwolisz, że odniosę się trochę do tych podróży, bo mnie zaintrygowałaś, a raczej zainspirowałaś do zadania sobie pytania czy podróże to też poważna nauka, czy nie? Tak sobie głośno myślę, że podróże to dopiero prawdziwa szkoła życia. 
Podróż poszerza nasze horyzonty, rozwija kulturową empatię i daje lepsze zrozumienie świata. Podróżujemy z Andym, moim mężem wspólnie z naszymi dziećmi, ponieważ wierzymy, że te doświadczenia nie tylko poprawiają ich umiejętności społeczne, ale są kluczem do pomagania im stać się wrażliwymi obywatelami świata. Jak dodam do tego naukę języka hiszpańskiego czy w ogóle języka obcego, umiejętność spakowania własnego plecaka i odpowiedzialności za rzeczy, które się dźwiga, do tego wrażliwość na drugiego człowieka, często różniącego się od nas pod wieloma względami, po zagadnienia przyrodnicze, geograficzne, historyczne… Możemy powiedzieć, że podróż jest też poważną nauką. Jak nie najważniejszą.  A w dodatku to właśnie te pierwsze lata dziecka są bardzo istotne. Kiedy dziecko chłonie najbardziej i kształtuje postawy otwartości na różnorodność.

&nbsp;

Drugą ważną kwestią jest też fakt, że podróżujemy z dziećmi głównie dlatego, że chcemy być z nimi, pokazywać im świat, budować więź. Wierzymy w to, że jak poświęcimy im teraz czas, będziemy obecnymi rodzicami, w przyszłości to zaprocentuje -  dzieci będą z nami otwarcie rozmawiać o różnych tematach, będą z nami związani i po prostu będą mieli niesamowite wspomnienia. Przynajmniej mam taką nadzieję. Oczywiście, wszystko to kwestia też tego, co się zadzieje w przyszłości, w ich życiu i teraz właśnie możemy porozmawiać o tej roli pedagoga w edukacji.

&nbsp;

Dla mnie najważniejsze jest, aby ta osoba [pedagog- red.] umiała odkryć potencjał dziecka,  być bacznym obserwatorem, mieć taką intuicję wrodzoną, ale też pewne umiejętności wynikające z doświadczenia pracy z dziećmi. Aby dostrzec potencjał danego dziecka, by nie bazować swojej oceny na tym czego nie potrafi dziecko, a na tym, do czego ma potencjał. I w taki sposób pokierować rozwojem młodego człowieka, wesprzeć go, być czujnym obserwatorem i wspierać do rozwoju tego, co potrafi najbardziej. Dla mnie ten stary system edukacji oparty na ocenach, na krytyce, na skupianiu się na poprawianiu tego, czego dziecko nie potrafi, co sprawia mu trudność jest zupełnie nieadekwatne. Powiem wręcz wprost, że dla mnie jest to system, który kreuje ludzi zakompleksionych, którzy nie potrafią później poradzić sobie w życiu, bo wiecznie skupiają się na tym czego nie potrafią zamiast rozwijać swój potencjał. Jeszcze bardzo ważne dla mnie jest to, żeby osoba [pedagog- red.] potrafiła w ciekawy sposób tę wiedzę przedstawić. Zachęcając może do zabawy przez odkrywanie, przez zabawę do takiego twórczego, kreatywnego podejścia do przekazywanej wiedzy. Nie lubię ludzi, którzy czytają z kartki tak, jak ja to miałam na swojej uczelni. Ludzi, którzy klepią zapamiętane regułki. Jest teraz tyle narzędzi do nauki. Sprawdzone źródła w internecie dają nam dużo możliwości aby po prostu przygotować się do zajęć i poprowadzić je w najciekawszy sposób, w jaki się potrafi. 


&nbsp;

**Brzmi jak wioska w terenie! Podróżujecie po miejscach slow, bliskich natury. Od narodzin dzieci uczycie ich przez doświadczanie. Bardzo dużo czasu spędzacie z dziećmi i pracujecie również z dziećmi przy sobie. Czy planujecie z mężem angażować się w życie szkoły i jak? Czy coś chcecie wnosić do programu ze swojej wiedzy i doświadczenia zawodowego?**

&nbsp;

Zdecydowanie jesteśmy typami osób, które angażują się w różne lokalne inicjatywy i staramy się wspierać lokalną społeczność.  Tak się składa, że nasza córka, Laura chodzi obecnie do leśnego przedszkola. Andy zaproponował, że zaangażuje się w naukę języka angielskiego zarówno przez zabawę, jak i przez czytanie dzieciom. Sam jest native speakerem, więc dzieci będą miały kontakt z angielskim akcentem. I to jest wartość, którą my wnosimy jako rodzice. Wychodzimy też z inicjatywą pomysłów na naukę przez zabawę czy też nawet aranżacji przestrzeni tak, aby była funkcjonalna, atrakcyjna wizualnie i praktyczna dla dzieci. 

&nbsp;

A co ciekawe, ostatnio nawet zastanawiałam się w jaki sposób można wesprzeć nasze leśne przedszkole. Właściciele, Kasia, Kuba i Magda sami organizują całe aranżacje miejsca, nauczycieli… Pomyślałam by dołączyli właśnie do wiosek! Gdy opowiedziałam o społeczności wiosek Kasi, jednej z wychowawczyń Laury okazało się, że Kasia była już umówiona na spotkanie z Olą, założycielką wiosek! Bardzo mnie to ucieszyło. Okazuje się, że wszystko jest na dobrej drodze aby dołączyć do społeczności. Dzięki temu właściciele naszego przedszkola będą mogli pewnie więcej rzeczy rozwijać, zaaranżować przestrzeń na sezon zimowy, i zrealizować pomysły, których do tej pory jeszcze nie wprowadzili.


&nbsp;

**W związku z mobilnością Waszej rodziny, tradycyjny model dalszej edukacji może być trudny. Ostatnio kupiliście nawet kampera by, jak stwierdziłaś- móc mieszkać wszędzie. Czy ograniczycie podróżowanie gdy dzieci pójdą do szkoły? Jakie formy edukacji rozważacie dla swoich dzieci?**

&nbsp;

Szczerze powiedziawszy rozmawiamy o tym, ale jeszcze nie mamy na to planu. Poznajemy ludzi podczas podróży, poznajemy rodziny, które są w edukacji domowej i zastanawiamy się nad tym. Podczas naszych podróży spotykamy wiele osób, które przechodziły różne modele edukacji. Są osoby, które mieszkają w kamperze, a ich dzieci chodzą do lokalnej szkoły. Ale są też osoby, które na stałe mieszkają w kamperze i dzieci są właśnie w nauczaniu domowym.

&nbsp;

Podczas naszego ostatniego wyjazdu do Hiszpanii spotkaliśmy się z naszą znajomą, organizatorką wyjazdów regeneracyjnych dla mam z dziećmi, na których mamy uprawiają jogę, medytują. Ona ma dzieci trochę starsze niż nasze i już się właśnie powoli zastanawia nad tą [domową-red.] edukacją. Jej dziecko ma sześć lat i tak sobie rozmawiałyśmy właśnie jakie mamy nawzajem podejście do edukacji. Nawet mówiłyśmy o tym, że mogłybyśmy stworzyć taką lokalną szkołę zagranicą! To, na czym nam zależy najbardziej to świadomi nauczyciele. Ja, zanim podejmę decyzję to lubię porozmawiać z wieloma osobami, uczyć się od empiryków niż teoretyków. Dlatego też porozmawiałam z założycielami naszego przedszkola. Ich 2 córeczki są jeszcze w wieku przedszkolnym ale też już w modelu edukacji domowej. Widzę jak to wygląda i ile daje wartości.

&nbsp;

Przede wszystkim dzieci mają więcej czasu na zabawę. Program realizują praktycznie przez godzinę- dwie godziny dziennie, więc jest znacznie szybciej i szczerze powiedziawszy zaczynam się realnie przekonywać do edukacji domowej. Jeszcze nie jestem pewna, zobaczymy w jakim miejscu będziemy mieszkać, czy w Polsce, czy w Hiszpanii. A może jeszcze gdzieś indziej. Od tego uzależniamy dalsze wybory edukacji naszych dzieci. Podczas podróży obserwuję jak Laura wychodzi z inicjatywą nauki. Praktycznie to ona mi przypomina o tym, żeby coś zrobić, wypełnić książeczkę, zrobić zadania. Więc ta motywacja dzieci do poznawania świata, do nauki jest w nich! Nie chciałabym aby szkoła zastopowała ten potencjał, tę chęć, ciekawość świata. Myślę, że będziemy alternatywnie myśleć o edukacji. A dodam jeszcze jako ciekawostkę, że podróże to też już jest szkoła. To jest najlepsza szkoła życia. Laura uczy się w podróży pisać, liczyć… Pisze na plaży imiona członków rodziny i w ten sposób się uczy. Nauka odbywa się przez zabawę. To, co warto dodać to przede wszystkim fakt, żeby dostosować tempo nauki do dziecka. Akurat Laura jest wysoko wrażliwym dzieckiem i bardzo łatwo ulega zmianom nastrojów emocjonalnych. Wiem, że w jej przypadku nie zadziała krytyka, krótkie trzymanie… To wywołuje efekt odwrotny. Nasza córka potrzebuje poczucia wsparcia, miłej atmosfery, zabawy dlatego też będziemy indywidualnie podchodzić w kwestii edukacji naszych dzieci. Uważam, że rolą rodziców jest by umiejętnie dostosować sposób i formy nauczania do charakteru i temperamentu dziecka. Myśląc o Laurze, chciałabym by niezależnie od formy edukacji, jaką przyjmiemy, na co dzień Laura uczyła się i spędzała czas z innymi dziećmi. Widzę, że Laura czerpie dużo motywacji z obserwacji innych osób, jest takim społecznikiem. Lubi ludzi, lubi się dzielić wiedzą… Więc myślę, że dla mnie jako mamy środowisko takiej małej szkoły niczym wioski spełniałoby swój cel. Gdyby robiły szkoła to myślę że byśmy do niej przystąpi albo taką szkołę kameralną z tym Montessori pytanie najważniejsze jest tak jak mówiłam nie model ale jak jest podejście do dziecka i czy potrafi jakby skupić się i rozwinąć jakieś talenty potencją dziecka i wesprzeć.


&nbsp;

**Czy zawsze tak było, tak chcieliście, czy wcześniej mieliście inne podejście? (Kiedy nastąpił punkt przełomowy w Waszym podejściu do edukacji dzieci?)**

&nbsp;

Czy zawsze tak chcieliśmy? To jest dobre pytanie. Hmmm… Myślę, że zaczęliśmy rozważać alternatywne podejście do nauki w momencie jak zaczęliśmy poznawać inne rodziny z dziećmi, które opowiadały swoje historie. Na przykład historia rodzina, która przeprowadziła się do Stanów Zjednoczonych w pogoni za fajną społecznością, słońcem i kitesurfingiem. Zobaczyliśmy jak otwarte mają głowy na zmiany, na inne podejście do życia i jak fajną rodzinę tworzą. To zaraża i inspiruje do myślenia o edukacji „poza utartym szlakiem”. Kolejna motywacja do rozważania na temat edukacji było posłanie Laury do przedszkola i poznanie jak nasza córka funkcjonuje w tego typu środowisku. Nasze podróże pokazały nam, że Laura jednak najlepiej czuje się w otoczeniu z mała liczbą bodźców, najlepiej rozwija się i uczy w kontakcie z naturą.  Często po przedszkolu odreagowywala w nocy płaczem związanym ze stresem. Mimo, że panie w poprzednim miejscu były wspaniałe to jednak coś Laurę wybijało ze spokoju. Być może to po prostu brak natury, głośne otoczenie, duża grupa innych dzieci. Laura bardzo chłonie emocje innych. Poza tym pewne mechanizmy, które są stosowane w tradycyjnej placówce nie do końca odpowiadają naszym wartościom czy podejściu do dzieci.  W zasadzie od razu rozważaliśmy przedszkole leśne bądź w duchu montessori, reggio emilia, ale nie znaleźliśmy w naszej lokalnej społeczności odpowiedniego miejsca. Zdecydowaliśmy się zrezygnować ze standardowego przedszkola, podróżować aż w końcu udało nam się znaleźć super przedszkole leśne. Laura czuje się tam jak ryba w wodzie. Zresztą my też:) Uwielbiamy to miejsce! 


&nbsp;

**Jakie wartości chcecie przekazać dzieciom i jak to robicie, poprzez jakie metody?**

&nbsp;

Jeśli chodzi o wartości to na pewno to, że „rodzina się trzyma razem” i, że miłość to obecność. I nie chodzi o to, że mamy spędzać ze sobą non stop czas, ale to, że nie walczymy ze sobą, a wzajemnie się wspieramy. Staramy się codziennie usiąść wspólnie przy stole i zjeść chociaż jeden posiłek razem. Oczywiście, że zdarzają się nieporozumienia, ale chodzi o to, aby był wzajemny szacunek. Co za tym idzie- szacunek i wrażliwość na drugiego człowieka, naturę, zwierzęta. Chcemy, aby nasze dzieci były otwarte na odmienne kultury, odmienne poglądy, na różnorodność. Aby wspierały, a nie oceniały. Poza tym chcemy by nasze dzieci umiały cieszyć się małymi rzeczami, słońcem na niebie, kwiatkiem na trawie, dźwiękiem gitary. Żeby od „mieć” wolały „być”. Dlatego często zamiast rzeczowego prezentu w naszej rodzinie prezentem są doświadczenia. Szczególnie podróże. Sami staramy się tak żyć, bo wierzymy, że dzieci są lustrem nas samych.





Edukacja domowa; Wywiad z Martyną Wąsowicz- podróżniczką i autorką Slowspotter

large_Slowspotter_gdzie_zjesc_na_warmii_NIWA_malinki2-e1631705325610.jpeg

medium_Slowspotter_gdzie_zjesc_na_warmii_NIWA_malinki2-e1631705325610.jpeg

small_Slowspotter_gdzie_zjesc_na_warmii_NIWA_malinki2-e1631705325610.jpeg

thumbnail_Slowspotter_gdzie_zjesc_na_warmii_NIWA_malinki2-e1631705325610.jpeg

edukacjadomowa.jpeg

Edukacja domowa daje wolność

**W 1972 ROKU ARCHITEKT SIMON NICHOLSON OPRACOWAŁ TEORIĘ, ŻE LUŹNE CZĘŚCI, MATERIAŁY, KTÓRE MOŻNA PRZENOSIĆ, PROJEKTOWAĆ, NADAWAĆ IM NOWE ZNACZENIA ORAZ MAJSTROWAĆ PRZY NICH; STWARZAJĄ NIESKOŃCZENIE WIĘCEJ MOŻLIWOŚCI KREATYWNEGO ZAANGAŻOWANIA NIŻ STATYCZNE MATERIAŁY I ŚRODOWISKA.**

&nbsp;

### luźne części - czyli co?

&nbsp;

Prawie wszystko! Zakrętki, guziki, szyszki, patyki, piórka, liście, muszle i inne niewielkie przedmioty, które mieszczą się w małej rączce. 

“Luźne części” w zabawie nie powinny mieć określonego zastosowania. Powinny być izycznie dostępne i przechowywane tak, aby dzieci mogły do nich dotrzeć, bez konieczności proszenia o nie. Ważne jest. aby dzieci wiedziały, że mogą ich używać, kiedy i jak chcą. A my, dorośli powinniśmy zadbać o regularnie uzupełniane, wymieniane, przeranżowywane luźnych części, by zaciekawiać nimi dziecko i pozwalać mu na odkrywanie dla nich nowych zastosowań.

&nbsp;

### w jaki sposób dzieci używają luźnych części?

&nbsp;

To właśnie tu dzieje się magia! 

Prawdopodobnie każde dziecko w inny sposób wykorzysta ten sam materiał. Piękno polega na umożliwieniu dzieciom swobodnego odkrywania materiałów, korzystania z nich w dowolny sposób (o ile są bezpieczne) i zabierania ich do dowolnego miejsca w przestrzeni.

&nbsp;

![luzne_czesci_img1.jpeg](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/luzne_czesci_img1_e3bcf4c5eb/luzne_czesci_img1_e3bcf4c5eb.jpeg)

&nbsp;

### dlaczego taki rodzaj materiałów?

&nbsp;

Podczas angażowania się w zabawę luźnymi częściami dzieci rozwijają swoją kreatywność, pomysłowość, innowacyjność, używają wyobraźni, tworzą swoje teorie na podstawie obserwacji. Luźne części dobrze sprawdzają się zarówno w przypadku zabawy indywidualnej, jak i grupowej i można je używać zarówno w pomieszczeniach, jak i na zewnątrz.	

Zabawa luźnymi częściami wspiera również rozwój umiejętności społecznych i emocjonalnych, gdy dzieci pracują razem, dzieląc się i na zmianę wykorzystując części, ale także słuchając i odpowiadając na pomysły i doświadczenia innych osób we wspólnym środowisku uczenia się. Dzieci przeżywają satysfakcję i radość z nowych doświadczeń, nad którymi mają kontrolę.

Ponadto, luźne części również wspierają rozwój umiejętności matematycznych. Odkrywanie patyków, kamieni, muszelek, liści i szyszek zachęca dzieci do zastanowienia się nad wielkością, kształtem, materią, czy objętością. To właśnie w tej swobodnej eksploracji i tworzeniu przez dzieci dorośli mogą zobaczyć ich konkretny sposób myślenia i działania - zobaczyć prawdziwy geniusz dzieciństwa.

&nbsp;

### od czego zacząć?

&nbsp;

W każdym domu znajdzie się sporo materiałów, które pomogą Wam zacząć przygodę z luźnymi częściami. Wystarczy ułożyć je na tackach lub w słoikach i dać dzieciom do nich dostęp. Reszta wydarzy się sama! Oczywiście należy dbać o bezpieczeństwo i dostosować materiały adekwatnie do wieku dzieci. Dorośli odgrywają ważną,rolę w przygotowywaniu, nakierowywaniu i dokumentowaniu otwartych doświadczeń edukacyjnych przy eksplorowaniu luźnych części.

![luzne_czesci_img2.png](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/luzne_czesci_img2_622c05c599/luzne_czesci_img2_622c05c599.png)

large_luzne_czesci_img3.png

medium_luzne_czesci_img3.png

small_luzne_czesci_img3.png

thumbnail_luzne_czesci_img3.png

luzne_czesci_img3.png

medium_luzne_czesci.png

small_luzne_czesci.png

thumbnail_luzne_czesci.png

luzne_czesci.png

Zabawa z "luźnymi częściami"

## Jak rozmawiać z
## dziadkami na temat
## wychowania dziecka?

&nbsp;

Niemalże każdy młody rodzic usłyszał od swoich rodziców takie, lub podobne zdanie: „Wychowałam swoje dzieci, to mam większe doświadczenie i pomogę ci wychować twoje”. Kiedy w rodzinie pojawiają się wnuki, część dziadków traktuje swój udział, jako najważniejszą życiową misję. Mają oni określoną wizję na wychowanie naszych dzieci, przez co często ignorują fakt, iż ta rola wcale nie należy do nich. Ehh jak mnie to czasem irytuje, jak do mnie, 36 letniej kobiety, tato czasem mówi jak do 6 latki, kiedy uczył wiązać mnie buty….. Wiem, że on nie ma złych złych intencji. Wasi rodzice też ich nie mają, tylko często powielają schematy swoich rodziców i dziadków. Jak zatem możemy z nimi pogadać o tym, że chcemy inaczej podchodzić do naszych dzieci? Jak stawać za sobą i równocześnie dbać o relację z naszymi rodzicami i dziadkami naszych dzieci?

&nbsp;

## Dlaczego dziadkowie
## wchodzą w
## w kompetencje rodzica?

&nbsp;

Dziadkowie są przekonani, że ze względu na swoją dojrzałość i pewną miarę doświadczenia, wiedzą wszystko lepiej od swoich dzieci, w kwestii wychowania wnuków. Dla naszych rodziców my zawsze pozostaniemy dziećmi, dlatego wydaje im się, że wiemy zbyt mało, że popełnimy błędy, jeśli nie będziemy chcieli ich słuchać. Ich intencje są naprawdę dobre, ponieważ kierują się oni miłością i opiekuńczością. Niestety często tym dobrym intencjom towarzyszy chęć przejęcia kontroli, oraz swego rodzaju rywalizacja o miłość wnuków. 
Jak sobie radzić z dziadkami, którzy mają swój pomysł na wychowanie dziecka?
Powinniśmy pamiętać , że nasza relacja z dzieckiem jest najważniejsza i to ją musimy stawiać na pierwszym miejscu. Jesteśmy odpowiedzialni za rozwój, opiekę i wychowanie naszych pociech. A więc ten decydujący głos należy do nas - rodziców. Jeśli zależy nam na pozytywnych relacjach z naszymi rodzicami, a także na dobrym kontakcie wnuków z dziadkami, musimy nauczyć się asertywnie stawiać granice i rozmawiać w odpowiedni sposób. Jeśli jednak pomimo pełnych szacunku rozmów i stawiania granic, dziadkowie wciąż je przekraczają i nie zmieniają w żaden sposób swojego postępowania to sytuacja się komplikuje. W tej kwestii bardzo ważny jest zarówno rozsądek jak i nasza intuicja. My najlepiej wiemy, jaki wpływ jest szkodliwy dla naszych dzieci, czy są manipulowane, albo źle traktowane. Pytajmy dziecko o zdanie, o jego odczucia. Przemilczenie i przetrwanie nieodpowiedniego zachowania dziadków to w dłuższej perspektywie zły pomysł. Relacja ta będzie budowana zbyt dużym kosztem i w efekcie wszyscy na tym ucierpią. 

&nbsp;

## Jak rozmawiać z 
## dziadkami w bliski
## sposób? (NVC)

&nbsp;

Szczera rozmowa z pewnością nie należy do łatwych, ale jest niezbędna, by relacje w rodzinie były zdrowe i pozytywne. Zamiast rzucać oskarżeniami, mówmy z poziomu serca, o swoich odczuciach i potrzebach, oraz dawajmy do zrozumienia, że zależy nam na porozumieniu. Przedstawiajmy swój punkt widzenia w sposób łagodny i opanowany, z szacunkiem i respektem. Komunikaty z tego poziomu łatwiej przyjąć. W ten sposób również dajemy naszym rodzicom do zrozumienia, że nie są naszymi wrogami , oraz że zależy nam na wypracowaniu kompromisu, ale takiego, by dobro dziecka było priorytetem. Zamiast więc mówić: „przestańcie tak robić”, mówmy „jestem sfrustrowana, jest mi smutno, gdy widzę jak…”
Jednocześnie w tym wszystkim musimy pamiętać, by dostrzegać dobre rzeczy, gdy dziadkowie szanują nasze decyzje i zasady, oraz wspierać ich w tym, gdy starają się nad czymś pracować. 

&nbsp;

## Jak reagować na 
## krytykę naszych metod? (komunikowanie granic)

&nbsp;

Bardzo ważne jest to, byśmy najpierw między sobą (małżonkowie, partnerzy), lub ze sobą (w przypadku samodzielnego rodzicielstwa), ustalili jakich granic nigdy nie pozwolimy nikomu przekroczyć, bez względu na okoliczności. Następnie w spokojnej i pełnej szacunku rozmowie przekażmy swoje zasady dziadkom, z zaznaczeniem, że będziemy się ich trzymać i oczekujemy respektowania tych zasad przez wszystkich. Gdy zaś dziadkowie krytykują nasze metody wychowawcze, należy zaopatrzyć się w potężną ochronę - dystans do tych słów krytyki. Wysłuchajmy, odnieśmy się do nich i spróbujmy obronić swoich przekonań. Jeśli posiadamy odpowiednią wiedzę i stwierdzimy, że warto dyskutować, możemy wyjaśnić skąd się bierze nasz sposób myślenia. Trzeba jednak pamiętać, że nie mamy żadnego obowiązku tłumaczenia się ze swoich decyzji. Zwłaszcza osobom, które na taki dialog są zamknięte. Kluczem jest asertywność, stanowczość, ale także szacunek i zrozumienie. 
Rola babci i dziadka w rozwoju emocjonalnym dziecka
Dziadkowie mają prawo budować relacje z wnukiem na swoich zasadach i póki nie przekraczają naszych reguł, nie powinniśmy oczekiwać, że podporządkują się wszystkim naszym wymaganiom i przejmą w stu procentach nasz sposób myślenia. Poszanowanie dla ich wyborów, o ile nie wpłyną negatywnie na nasze dzieci, jest bardzo ważne i prowadzi do utrzymania właściwych stosunków w całej rodzinie. 
Dzieci potrzebują kontaktu z dziadkami do budowania wielopokoleniowych relacji w swoim życiu. Mądrość i doświadczenie naszych rodziców mają niezwykłą wartość dla młodego pokolenia. Opowieści i rady dziadków mogą ukształtować nasze dzieci i poszerzyć ich horyzonty. Więź z dziadkami jest wyjątkowo ważna i może być naprawdę silna. Takie relacje uczą nasze dzieci prawidłowej komunikacji z ludźmi w różnym wieku.

&nbsp;

Nasi rodzice mogą dać wnukom bezgraniczną miłość, wsparcie, zrozumienie, chętnie ich słuchają, oraz dają poczucie bezpieczeństwa. I choć nigdy nie zastąpią nas - rodziców, to ich rola jest bardzo ważna i wartościowa. Relacje w rodzinach są różne, wiem. Czasami naprawde jest trudno. Ale to co mi pomaga w budowaniu relacji ze starszym pokoleniem to patrzenia w kierunku tego, co nas łączy, a nie dzieli. 

&nbsp;

W temacie granic, zapraszamy Was do naszego kursu on-line, który jest dostępny **[tutaj](https://www.growyourway.pl/portfolio-1/granice)**

&nbsp;


>"Jeśli wyobrazimy sobie relacje w rodzinie, jako tlące się palenisko, to każdy z członków rodziny dokłada do tego paleniska kolejne bierwiono (...)
Nasze dzieci zabiorą do swoich przyszłych rodzin nie tylko to, co dostały od nas, rodziców, ale też to, co istniało w rodzinie ich dziadków" M.Szepanik 

&nbsp;

Bibliografia:
&nbsp;
- K. Chmielewska-Walas - „Notatki z rodzicielstwa bliskości”
- M. Szczepanik - „Jak zrozumieć się w rodzinie”
- K. Nowak - „Idealny rodzic nie istnieje”

O komunikacji z dziadkami, komunikowaniu granic, o tym, co robić, gdy nasza wizja na wychowanie jest inna od tej, którą mają dziadkowie?

large_pexels-cottonbro-5960399.jpeg

medium_pexels-cottonbro-5960399.jpeg

small_pexels-cottonbro-5960399.jpeg

thumbnail_pexels-cottonbro-5960399.jpeg

dziadkowie-z-dziecmi

phillip-goldsberry-lP3Fue7Xxxk-unsplash.jpeg

large_phillip-goldsberry-lP3Fue7Xxxk-unsplash.jpeg

medium_phillip-goldsberry-lP3Fue7Xxxk-unsplash.jpeg

small_phillip-goldsberry-lP3Fue7Xxxk-unsplash.jpeg

thumbnail_phillip-goldsberry-lP3Fue7Xxxk-unsplash.jpeg

Jak rozmawiać z dziadkami na temat wychowania dziecka?

Rodzicielstwo, nawet zanim dziecko pojawi się na świecie, rozpoczyna się od rad –
każdy rodzic tego doświadczył. Ludzie z najbliższego otoczenia nie tylko dzielą się
swoim doświadczeniem, ale przede wszystkim mówią rodzicom co „powinni”,
a czego „nie powinni robić”. Takie rady w połączeniu z wciąż rosnącą presją by być
“rodzicem idealnym” nie są wspierające, a przyczyniają się do i tak wysokiego
wskaźnika wypalenia rodzicielskiego w Polsce. Dlatego eksperci z TwójPsycholog.pl
oraz The Village Network zainicjowali akcję “Nie mów mi jak”, która ma na celu
pomóc rodzicom uwierzyć w swoje kompetencje i stawiać granicę, kiedy czują się
takimi radami przytłoczeni. A tym, którzy dają rady - pokazać jak można inaczej
wspierać mamy i ojców.

![Znajome rady.png](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/Znajome_rady_3629206a5e/Znajome_rady_3629206a5e.png)

&nbsp;
#### Jak można odpowiedzieć na niechcianą radę w szacunku do siebie i drugiej osoby?
&nbsp;

Praktycznie każdy obszar związany z byciem rodzicem budzi emocje. Czy spać
z dzieckiem? Czy może bez dziecka? Może dziecko powinno od samego początku
spać w łóżeczku? A może nawet w osobnym pokoju? A jak spać, to w czym? Czy
ochraniacze na łóżeczko są bezpieczne? Może kupić śpiworek do spania? Ale czy
wybudzać dziecko co 3h? Co zrobić by spało całą noc? Czy nosić jak płacze? Ile
można tak nosić? Czy lepiej karmić piersią czy butelką? BLW czy łyżeczka? Żłobek
państwowy czy prywatny? W rodzicielstwie nie ma łatwych i uniwersalnych
rozwiązań, które sprawdzą się wszystkim i zawsze. Dlatego wspólnym
mianownikiem i dla rodziców i dla tych, którzy są obok jest empatia, życzliwość
i wsparcie. Jednak zdarzają się sytuacje, kiedy jest potrzeba wyraźnego postawienia
granicy. Czyli powiedzenia stop, jeśli ma się poczucie, że słowa drugiej osoby są
nieodpowiednie.

&nbsp;

#### Jak można to zrobić z szacunkiem do siebie i drugiej osoby?

&nbsp;

Oto kilka przykładowych zdań opartych o filozofię Porozumienia bez Przemocy
Marshalla Rosenberga:

&nbsp;

- Dziękuję za Twoją radę/troskę i jednocześnie, zrobię tak, jak sama uznam za
- właściwe.
- Słyszę / rozumiem, że Ty tak uważasz / robisz, ja uważam / robię inaczej.
- Twoje słowa mi nie pomagają. Nie chcę, żebyś mi mówiła co mam zrobić.
- Jestem dorosła i sama o sobie decyduję.
- Jeśli będę potrzebowała Twojej rady, o nią poproszę. Teraz wiem, jak chcę zrobić.
- Słyszę, że masz takie doświadczenia i to się u Ciebie sprawdziło. U mnie jednak na ten moment sprawdza się coś zupełnie innego. Służy mi to i nie chcę tego zmieniać.

&nbsp;

_Rodzice dziś bardzo potrzebują wsparcia i empatii. Niestety z badań wynika, że
jesteśmy jednym z najbardziej wypalonym rodzicielsko krajem na świecie.
Chciałabym aby każda mama i każdy tata wiedział, że jest wystarczający dla
swoich dzieci, że nie musi być idealny aby jego dziecko było szczęśliwe i dobrze się
rozwijało. Nikt z nas nie jest robotem, każdy z nas się uczy. Bycia rodzicem również.
Mamo, Tato pamiętajcie o swoich potrzebach, o stawianiu granic, o zaufaniu do
siebie i swojej intuicji_ - mówi Katarzyna Żukow - Tapioles, psycholożka pracująca z
rodzicami, działająca w ramach platformy Twój Psycholog, pomagającej w
znalezieniu profesjonalnej pomocy psychologicznej.

&nbsp;

#### Jak zatem dawać wsparcie zamiast rad?

&nbsp;

Zazwyczaj jest tak, że osoby które dają rady chcą wesprzeć i pomóc. Nie znają innych sposobów. Jednak jest to bez znaczenia, bo jeśli rada nie pojawia się na wyraźną
prośbę, to właściwie w ogóle nie powinna się pojawić. Wykluczając sytuacje kiedy
wyraźnie widać, że dziecku zagraża niebezpieczeństwo. Co zatem w zamian? Kiedy
wyraźnie widać, że ktoś potrzebuje pomocy, czuje się zagubiony. Można na przykład
ograniczyć swoją rolę tylko do słuchania. Pomocne może być również zadawanie
pytań typu:

&nbsp;

- Czego potrzebujesz, co czujesz?
- Co możesz/zamierzasz zrobić? Jak się do tego zabierzesz?
- Jaki może być pierwszy krok?

&nbsp;

W ten sposób można wspierać i naprowadzać na rozwiązanie, jakie najbardziej
pasuje i jest możliwe dla rozmówcy. A czasem, wystarczy się uśmiechnąć, przytulić,
zrobić kawę czy zabrać dziecko na spacer.

&nbsp;

_W krajach o nastawieniu indywidualistycznym rodzicielstwo staje się samotne.
Mama z dzieckiem jest w domu, dziadkowie są daleko, drugi rodzic zazwyczaj jest
w pracy. Inaczej to wygląda w tradycyjnych kulturach np. Afryki, gdzie cała wioska
bierze udział w wychowaniu dzieci. U nas też tak kiedyś było. Taka wspólnota,
sprawia że rodzice są w pewnym stopniu chronieni przed stresem i wypaleniem.
Dlatego ważne jest by budować wokół siebie wioskę wsparcia, być ze sobą, nie
narzucać swojej opinii innym, nie bać się prosić o pomoc sąsiadki czy koleżanki
z placu zabaw. Spotykać się, cieszyć się macierzyństwem, wspierać
i organizować wspólną opiekę dla dzieci_- mówi Aleksandra Kozera, prezeska
organizacji The Village Network, ekspertka edukacji wczesnoszkolnej, która wspiera
kobiety w przedsiębiorczości, w tworzeniu swoich żłobków i przedszkoli. 
Autor: Paulina Rożenek

rusza akcja, która inspiruje jak dawać i przyjmować rodzicielskie rady  w duchu empatii i wzajemnego wsparcia

large_Akcja Nie mów mi jak.png

medium_Akcja Nie mów mi jak.png

small_Akcja Nie mów mi jak.png

thumbnail_Akcja Nie mów mi jak.png

Akcja Nie mów mi jak.png

Nie mów mi jak

Rodzicielstwo to piękny obszar naszego życia. Przywołuje pozytywne emocje i wspomnienia choć na co dzień jest angażującą, codzienną pracą bez taryfy ulgowej. Pracą, w której emocje nie tylko dzieci, ale i nasze- rodziców niekiedy sięgają zenitu. Właśnie o emocjach trudniejszych, wybuchowych, dynamicznych rozmawiamy z Weroniką Wetoszką- Suską: Coachem i Doradcą Rodzicielskim, promotorką Rodzicielstwa Radości, autorką bloga mamanarelaksie.pl. Weronika to przede wszystkim szczęśliwa mama rozśpiewanego Leona. Zawodowo prowadzi coaching i konsultacje dla Rodziców oraz warsztaty z Rodzicielstwa Radości. Sprawdźcie jak radzić sobie i przeciwdziałać wybuchom złości w rodzinie i jak przeciwdziałać jej na co dzień.

&nbsp;

**Opowiedz  trochę o innych emocjach dzieci niż te pozytywne. Tych, z którymi trudniej dzieciom i nam- rodzicom sobie poradzić.**
&nbsp;
​​Jeśli mówimy o trudnych emocjach, to najczęściej rodzice wskazują złość. Ta złość ma w sobie coś takiego, że jej nie lubimy. Że jest dla nas ogromnym wyzwaniem. Nie tylko złość naszych dzieci, ale też i nas - rodziców. 
Złość to jedna z pięciu podstawowych emocji, które wyróżnił psycholog Paul Ekman. Złości doświadcza każdy, nie da się jej uniknąć. Co więcej, jest to emocja, która jest łatwo rozpoznawalna przez ludzi na całym świecie, niezależnie od kultury. 
Jaką funkcję pełnią u nas emocje? Informują nas o tym, co się dzieje, co jest ważne, co powinniśmy zrobić. Złość również taką funkcję pełni. Jest emocją niezwykle ważną. Informuje nas o tym, że coś się dzieje, że jakaś potrzeba jest niezaspokojona, jakaś granica przekroczona, że coś się nie udało, coś jest nie tak. No dobrze, wiemy więc, że jest potrzebna. To dlaczego jest dla nas taka trudna? 
To nie sama złość jest trudna. To zachowania, sposób jej wyrażania mogą być trudne. Często złość manifestowana jest krzykiem, biciem, rzucaniem przedmiotami, pluciem, histerią, używaniem brzydkich słów itp. Te zachowania są dla nas trudne. Ciężko nam zaakceptować, że nasze dziecko może się w ten sposób zachowywać. Określamy je mianem „niegrzecznych”. Jeśli w porę nie oddzielimy zachowania od dziecka i jego uczuć, to wpadamy w spiralę oceny „grzeczny-niegrzeczny” i wtedy bardzo trudno nam podejść do dziecka i jego uczuć z empatią. 

&nbsp;


**Co dziecko wyraża poprzez złość i dlaczego powinniśmy pozwolić dziecku na jej wyrażanie?**
&nbsp;
Złość to pewna frustracja. Frustracja spowodowana tym, że coś się nie udało, poczuciem porażki. Frustracja spowodowana tym, że nie mogę mieć tego, co chcę. Frustracja spowodowana brakiem poczucia sprawczości i decyzyjności w swoim życiu. Frustracja spowodowana tym, że jestem głodny, zmęczony, potrzebuję ruchu lub ciszy i spokoju. Czyli brakiem zaspokojenia podstawowych potrzeb. 
W takich sytuacjach ta złość wybucha często z bardzo błahego dla dorosłej osoby powodu. 
Jednym ze sposobów radzenia sobie z dziecięcymi emocjami, jest obserwacja. W jakich sytuacjach dochodzi do wybuchów, co je poprzedza, jakie warunki tym wybuchom „sprzyjają”, a jakie je łagodzą. Często w wyniku takiej obserwacji można dostrzec pewien wzór, np. wybuchy złości po przedszkolu, gdzie dziecko jest przebodźcowane i potrzebuje wyciszenia. Wybuchy złości pod wieczór, gdy dziecko jest zmęczone i potrzebuje snu. Wybuchy złości w drodze ze szkoły, gdy dziecko jest głodne itp. 
Zarejestrowanie takiego wzoru pozwala na opracowanie strategii, które zmniejszą prawdopodobieństwo wystąpienia wybuchu, gdyż zaspokoją podstawowe potrzeby naszego dziecka i wyciszą jego układ nerwowy. 
&nbsp;
Czy to znaczy, że złość będzie omijać nasz dom? Oczywiście, że nie. 
I nie powinna, bo jak już sobie powiedzieliśmy, złość jest niesamowicie ważną i potrzebną emocją. 
To nie jest coś, za co dzieci powinny być odsyłane do swojego pokoju czy karane. Złość nie powinna być napiętnowana, zamiatana pod dywan czy postrzegana jako coś nieodpowiedniego. 
Jeśli ta złość nie znajdzie ujścia z naszego organizmu, to będzie się kumulowała, aż doprowadzi do ogromnego wybuchu. Może też doprowadzić do objawów psychosomatycznych, takich jak bóle głowy, brzucha, złe samopoczucie. Niewyrażona złość siedzi w nas i utrudnia nam funkcjonowanie w codzienności, a nawet może się przerodzić w bierną agresję. 
Dlatego trzeba ją okazywać. Kluczowym jest tylko w jaki sposób.
&nbsp;
**Jak się zachowywać gdy dziecko się złości i jak poradzić sobie samemu z emocjami gdy u dziecka pojawia się złość?**
&nbsp;
Musimy pamiętać, że dzieci, zwłaszcza w wieku przedszkolnym nie rozumieją emocji, których doświadczają. Nie wiedzą skąd te emocje się biorą, jakie mają źródło, jak się nazywają i przede wszystkim jak sobie z nimi poradzić. Rolą opiekunów jest pomoc w przeprowadzeniu ich przez tę emocjonalną dżunglę. Bycie pomocnikiem w zrozumieniu co się dzieje i przewodnikiem w powrocie do równowagi. 
Mówi się, że dzieci są lustrem dorosłych. I tak rzeczywiście jest. Dzieci obserwują i kopiują nasze zachowania. Mając do wyboru wzięcie przykładu z zachowania lub komunikatu słownego, zawsze wybiorą to pierwsze. 
Ważne więc, by pamiętać, że nasze sposoby radzenia sobie z emocjami to sposoby, po które w pierwszej kolejności sięgną nasze dzieci.

&nbsp;

Można powiedzieć, że emocje są zaraźliwe, zwłaszcza pomiędzy osobami, które są ze sobą w bliskiej relacji. Odpowiedzialne są za to tzw. neurony lustrzane, które sprawiają, że reagujemy na siebie podobnym stanem pobudzenia, czy to pozytywnego czy negatywnego. Jeśli więc nasza reakcja jest podszyta emocjami, nerwami, niepokojem, to dziecko nie ma szans się uspokoić. Jego niedojrzały jeszcze mózg reaguje jeszcze większym stresem i spirala trudnych emocji się nakręca. 
&nbsp;

**Jak reagować?**
&nbsp;
Przede wszystkim należy zaakceptować uczucia dziecka. Nigdy ich nie negować. Często nie jesteśmy zaciekawieni tym, co dzieje się w głowie i sercu naszych dzieci. Uważamy ich sprawy za błahe. Myślimy „Jakie problemy może mieć dziecko?”
No cóż, jeśli porównujemy to do naszego dorosłego życia, to pewnie rzeczywiście, większość dzieci tych problemów ma niewiele. Jednak to, co nam wydaje się mało istotne dla dziecka jest w tym momencie najważniejsze na świecie. 
Jeśli nie zatrzymamy się na tym i nie wysłuchamy co rzeczywiście myśli i czuje dziecko, to nie będziemy w stanie zbudować z nim relacji. 
Wspieranie dziecka w jego emocjach to bardzo często uważne słuchanie, świadome bycie i towarzyszenie mu w tych emocjach. To siedzenie z nim na jego „ławeczce emocji” bez próby nakłaniania go do zmiany miejsca. Bo ono doskonale wie, co czuje i wstanie z tej ławeczki, gdy będzie gotowe. 
&nbsp;
Ważne jest też patrzenie głębiej, nie tylko na samo zachowanie. Często zdarza nam się brać bardzo do siebie niektóre zachowania dzieci, jesteśmy nimi urażeni, obrażamy się, unikamy kontaktu. Warto pamiętać, że to zachowanie to tylko wierzchołek góry lodowej. Prawdziwa przyczyna kryje się głęboko pod powierzchnią. Jeśli jej nie znajdziemy, to złość będzie nawracać. To jak z bolącym zębem - możemy brać lek przeciwbólowy, by przyniósł nam ulgę. Ale to nie rozwiąże problemu. Dopiero wyleczenie zęba da nam całkowite rozwiązanie tematu. 
&nbsp;
Ważne jest również wprowadzanie dziecka w świat emocji. Jak już wspomniałam, dzieci w pierwszych latach życia nie wiedzą co to są emocje, nie wiedzą co czują. Rozmowy o emocjach i zabawy związane z tematyka emocji dają dziecku bazę do zrozumienia, co się z nim dzieje. U młodszych dzieci świetnie sprawdza się przyrównywanie emocji do kolorów lub do pogody. 
&nbsp;
Musimy też pamiętać o tym, że małe dzieci, by się uspokoić potrzebują naszej pomocy. Umiejętność samoregulacji przyjdzie z czasem. Najpierw potrzeba koregulacji. 
Nie ma jednej uniwersalnej metody, która zadziała na każde dziecko. Ważna jest obserwacja dziecka i poszukiwanie metod szytych na jego miarę. Warto zatem pokazywać dziecku różne metody wyciszania się, uspokajania umysłu, regeneracji, by znaleźć wachlarz ulubionych i skutecznych działań.. Aby pomóc dziecku w danej sytuacji, często wystarczy się… bawić! Oto kilka propozycji:
- wyciągamy dłoń przed siebie i wyobrażamy sobie, że każdy palec to zapalona świeczka na torcie urodzinowym, musimy długimi wydechami zdmuchnąć je po kolei, gdy świeczka zgaśnie, zwijamy paluszek, aż ostatecznie złożymy dłoń w pięść, 
- Bitwa na poduszki
- Udawanie zwierząt
- Zgniatanie papieru i rzucanie nim do celu
- „Wyrysowanie” emocji
- taneczne szaleństwa
- gimnastyka
&nbsp;
**Co ze złością rodziców? Czy powinni ją okazywać i co robić gdy zaczynają ją odczuwać?**
&nbsp;
Często rodzice stawiają sobie nierealne wymagania, że nigdy nie będą się złościć. A jest to naprawdę nie do zrobienia. W naszym codziennym życiu jest tak wiele różnych składowych, że nie zawsze udaje nami się być kwiatem lotosu na spokojnej tafli jeziora. Nie da się ukryć, że czasem bliższa nam jest metafora tykającej bomby czy dymiącego wulkanu chwilę przed wybuchem. 
Czy to znaczy, że jesteśmy złymi rodzicami? Nie, to znaczy, że jesteśmy ludźmi. Z krwi i kości, z emocjami, uczuciami i problemami. 
Dzieci są na nasze emocje bardzo wrażliwe. One czują, że coś „wisi w powietrzu”. Nie warto więc ich oszukiwać i udawać, że nie jesteśmy smutni, źli czy zdenerwowani. Musimy jednak pamiętać o jednej rzeczy - to my jesteśmy odpowiedzialni za nasze uczucia. Nie wolno nam obwiniać naszych dzieci o to, co czujemy. Bo ta złość nie jest o dziecku. Jest o tym, że coś się u nas dzieje. I naszym zadaniem jest sobie z tym poradzić, tak, by nie ucierpiała na tym relacja z dzieckiem. 
&nbsp;
To w jaki sposób reagujemy na gwałtowne emocje, dziecka czy swoje ma kluczowe znaczenie. Znów zachęcam do obserwacji. Warto przyjrzeć się naszym mechanizmom samoregulacji, zobaczyć co robimy dla siebie w takich sytuacjach. I zastanowić się co jeszcze mogę zrobić, żeby pomóc sobie i dać przykład na przyszłość mojemu dziecku. 
Nie chodzi tutaj o to, by się obwiniać i wypominać sobie to, co zrobiliśmy źle. Chodzi o to, by skupić się, co mogę zrobić lepiej. Musimy się przyjrzeć i odpowiedzieć sobie na pytania:„co najczęściej sprawia, że tracę panowanie nad sobą?”, „jakie potrzeby kryją się za tym zachowaniem?”, „co mogę zrobić, żeby taka sytuacja się nie powtórzyła?”. 
Szukamy swoich „zapalników” - czyli zdarzeń i myśli, które sprawiają, że nasza złość wybucha, że się „odpalamy”.
Często w wyniku takiej obserwacji odkrywamy, że mechanizmy, które stoją za naszymi różnymi reakcjami wcale nie są takie oczywiste, jak mogłoby się wydawać. To uczy nas wyrozumiałości w stosunku do naszych dzieci. Skoro my, dojrzali ludzie, z w pełni wykształconymi strukturami mózgu nie dajemy sobie czasem rady z naszymi emocjami, to tym bardziej musimy zrozumieć fakt, że nie zawsze sobie z nimi radzą nasze dzieci. 
&nbsp;
**Co robić z przewlekłą złością dotykającą nas lub nasze dzieci?**
&nbsp;
Złość od czasu do czasu zdarza się każdemu. Jednak, gdy odczuwamy ją przewlekle, to znak, że dzieje się coś poważnego. Tak jak wspomniałam, złość  to sygnał, alarm. Że jakaś granica jest naruszona, jakaś potrzeba niezaspokojona, że coś się nie udało, coś jest nie tak jak powinno. Jeśli taki stan utrzymuje się ciągle, to trzeba się jak najszybciej temu przyjrzeć. Poszukać, co dzieje się pod powierzchnią wody. Złość, to tylko wierzchołek góry lodowej. Pod powierzchnią kryje się coś dużo poważniejszego. Żeby sobie z tym poradzić, musimy najpierw znaleźć źródło problemu. Dopiero wtedy możemy szukać najlepszych strategii na jego rozwiązanie. 
&nbsp;
Jak zachowywać się wobec komentarzy innych na złość naszą lub dzieci?
W naszym społeczeństwie opinia innych ludzi ma ogromne znaczenie. Często boimy się oceny innych osób. Te spojrzenia, komentarze, ciche szepty i życzliwe rady, gdy nasze dziecko ma właśnie wybuch złości nie są pomocne. Dodają stresu nam i dziecku. Niestety, nie jesteśmy w stanie tego zmienić. Wiele się teraz mówi o tym, żeby nie oceniać innych, ale mimo to ta ocena dalej jest. Nie mamy na to wpływu. A jeśli nie mamy na coś wpływu to szkoda tracić na to naszą cenną energię. Bo ta energia jest nam potrzebna, żeby kontenerować emocje naszego dziecka i swoje. Żeby zapanować nad sobą w chwilach silnego wzburzenia. Żeby pomóc dziecku wrócić do stanu równowagi. 
Jeśli rzeczywiście ktoś komentuje zachowania naszego dziecka, możemy odpowiedzieć w prosty, kulturalny ale dosadny sposób. 
„Dziękuje, wiem, co dla mojego dziecka jest najlepsze”
„Dziękuję za Twoją opinię. Ja mam na ten temat inne zdanie.”
„To co mówisz mnie nie wspiera”
&nbsp;
**Gdzie stawiać granice**
&nbsp;
Złość, to jedna z podstawowych emocji i nie jesteśmy w stanie wyeliminować jej z naszego życia. Ona się będzie zawsze pojawiać, bo jest dla nas bardzo ważna. Jest jak system alarmowy, który informuje nas, że coś się dzieje. 
Nie powinniśmy więc tej złości blokować. To nie jest emocja, za którą powinniśmy karać. Nie jest to też emocja, która powinna być spychana na margines, tłumiona czy uważana za coś nieodpowiedniego. 
Samo wyrażanie złości, to już zupełnie inna historia. Tutaj jest miejsce na stawianie granic. Na informowanie dziecka, na jakie zachowania nie możemy sobie pozwolić. Krzywdzenie siebie czy innych w sposób fizyczny lub psychiczny nie powinno być nigdy akceptowane. Ale samo wyznaczenie granic nie sprawi, że złość zniknie. Nie wystarczy powiedzieć „tak nie wolno”. A często dzieci są z tym zostawiane. Dostają reprymendę, że w złości kogoś uderzyły ale nie dostają żadnej alternatywy. Nie wiedzą co mają z tą złością zrobić. Dlatego powtarzają to samo zachowanie, za które później są karane i spirala złości się nakręca. 
&nbsp;
**Jak przeciwdziałać wybuchom złości u dzieci i u nas. Jakie praktyki stosować na co dzień**
&nbsp;
Zwizualizujmy sobie złość jako sygnalizator. 
Światło zielone - to jest etap profilaktyki. Przede wszystkim dbamy o to, by zaspokoić potrzeby fizjologiczne. To jest moment na to, by określać i nazywać z dzieckiem emocje. By być autentycznym ze swoimi emocjami i jasno o nich mówić. To tutaj jest miejsce na czytanie książeczek o emocjach i na różne zabawy związane z tematyką emocji. To jest też dobry moment na naukę różnych metod radzenia sobie z silnymi emocjami - poprzez oddychanie, ruch, napięcia mięśni, uważność. 
Pomysły na techniki rozładowania emocji umieściłam w niedawno wydanych kartach „Małe Sposoby na Wielkie Emocje”. 
&nbsp;
**Światło żółte** - to moment, w którym możemy zaobserwować sygnały, że podnosi się napięcie. To jest moment, by się zatrzymać, zaproponować jakieś aktywności, które pomogą to napięcie rozładować. Musimy pamiętać, że nie chodzi tu tylko o napięcie związane z negatywnymi emocjami. Napięcie może się pojawić też w wyniku ogromnej radości, ekscytacji i też potrzebuje znaleźć bezpieczne ujście. Pamiętajmy, że dzieci najlepiej regulują się przez ciało. 
&nbsp;
**Światło czerwone** - tutaj już jesteśmy w etapie, że tego napięcia jest bardzo dużo i sytuacja jest trudna. Mózg nie ma połączenia ze swoją racjonalną częścią ( która rozwija się do 25 roku życia, a według najnowszych badań nawet dłużej). To jest faza erupcji wulkanu. W tej fazie najważniejsze działa to uchronić dziecko przed zrobieniem krzywdy sobie lub komuś innemu. Być blisko dziecka, ale jeśli tego potrzebuje dać mu przestrzeń na wyciszenie.
&nbsp;
Strategii czerwonych jest najmniej, bo wtedy już jest najtrudniej. To jest moment, w którym często nie pozostaje nam nic innego niż trwać przy dziecku. 
&nbsp;

zloscdziecka.png

Wywiad z Mamą na Relaksie- Weroniką Wetoszką- Suską

Wielu z nas w dzieciństwie była karanych i nagradzanych - przypomnijmy sobie jak się wtedy czuliśmy? Czy byliśmy szczęśliwi i zmotywowani, czy się baliśmy i czuliśmy niezrozumienie i niesprawiedliwość? Obserwacje psychologów rozwojowych dowodzą, że kary i nagrody nie są skuteczne, są szkodliwe. Prowadzą do tego, że dziecko w przyszłości może być posłuszne również w relacji z innymi osobami, będzie mieć problem z identyfikacją swoich potrzeb i emocji, będzie uważać że na wszystko musi zasłużyć. A przecież zależy nam na tym aby nasze dziecko było świadome siebie, umiało stawiać granice i mówić “nie”, kiedy czyjeś zachowanie będzie dla niego złe. 

&nbsp;

## Kary i nagrody to bodźce, które uzależniają

&nbsp;

Dokładnie tak jest -  sygnały kary i nagrody są konstruowane przez mózg i mają wpływ na podejmowane przez nas decyzje, a główną rolę odgrywa tu dopamina. Uzależnić się możemy od używek oraz od wykonywania pewnych czynności - z poziomu funkcjonowania mózgu  jest to ten sam proces. To kolejny argument, żeby pomyśleć o innych narzędziach i tak naprawdę zastanowić się dlaczego czasem te kary i nagrody się pojawiają? Bo zależy nam na szybkim efekcie zmiany zachowania dziecka? Na kontroli? Na tym, aby dzieci nas szanowały? Jaka nasza potrzeba kryje się za tym, że stosujemy kary? I czy kara to jedyna strategia by ją zaspokoić? I gdzie w tym wszystkim jest relacja? Relacja z dzieckiem jest podstawą budowania poczucia własnej wartości i budowania relacji z innymi.  Ostatnio słyszałam historię 13-latki, która przyszła do rodziców i powiedziała, że wysłała swoje nagie zdjęcie koledze z klasy. Wiedziała, że zrobiła błąd, bała się, wiedziała, że rodzice będą źli, ale że równocześnie dostanie wsparcie. Rodzice tej dziewczynki zadzwonili do rodziców chłopca, zdjęcie zostało wykasowane ze wszystkich telefonów i chmur. Nastolatki dostali wystarczającą lekcję. Ile dzieci nie mówi dorosłym o tym, że popełniło błąd? Jaki jest tego powód? Może strach przed karą, którą otrzymywało od najmłodszych lat za nieodpowiednie według dorosłych zachowanie? Ten przykład naprawdę daje do myślenia, czy zależy nam tak naprawdę na efekcie tu i teraz, czy stawiamy na długofalową relację i budowanie dyscypliny opartej o szacunek i wzajemne zrozumienie. 

&nbsp;

## Dlaczego kara nie jest dobra? czym ją zastąpić?

&nbsp;

Sama wiem jak trudno zamienić kary na inne podejście.  Jestem pełna podziwu i szacunku dla rodziców, nauczycieli którzy wkładają ogromny wysiłek emocjonalny by przerwać spiralę dawania kar i nagród (brawa dla nas!!!).  Oto kilka pomysłów, którymi możemy się zainspirować:

- Porozumienie bez Przemocy nazywane jest także „językiem serca”. To upowszechniony przez Marshalla B. Rosenberga sposób komunikowania NVC (ang. Nonviolent Communication – NVC)  pomaga świadomie ubierać w słowa to, co chcemy przekazać, tak by zwiększyć szansę na nawiązanie kontaktu i porozumienia. Jest bardzo pomocne w komunikacji z małymi dziećmi, które dopiero uczą się rozpoznawania swoich emocji. 

- Pomagajmy dziecku dostrzegać naturalne konsekwencje:  nie założyłeś czapki jest Ci zimno, zepsułeś zabawkę to jest zepsuta, uderzyłaś brata - zobacz jak płacze, boli go to. 


- Dopasujmy otoczenie tak, aby uniknąć niepożądanych zachowań: zabawy niebezpiecznymi rzeczami, kosmetykami czy środkami czystości.

- Dawaj konkretny wybór: czy chcesz zjeść naleśniki czy owsiankę?

- Dawajmy przykład, dzieci uczą się przez naśladowanie (neurony lustrzane) jeśli np. Ty krzyczysz nie możesz wymagać od dziecka, żeby ono nie krzyczało.

- Dostosowujemy oczekiwania wobec dzieci zgodnie do ich wieku i etapu rozwoju.

- Okazujmy empatię do dziecięcych uczuć.

- Postarajmy się poznać przyczyny zachowania dziecka, trudne zachowanie to wierzchołek góry lodowej, zobaczmy pod wodą co może być ich przyczyną.

- Dbajmy by dziecko było wypoczęte, najedzone.

- Dajmy dziecku chociaż 15 min. maksymalnej uwagi, jakościowego czasu sam na sam.

- Ograniczajmy bodźce: ekrany, zatłoczone sklepy, wiele aktywności w ciągu dnia. 

&nbsp;

## jak to jest z tymi nagrodami? czy nagrody też są złe? 
&nbsp;

Już wiemy, że dzieci, które są karane i nagradzane odczuwają w sobie zwiększone napięcie emocjonalne. Potrzebują go gdzieś rozładować, dlatego mogą częściej przejawiać zachowania agresywne w stosunku do otoczenia. Wiemy też, że dzieci chętniej współpracują kiedy czują się bezpieczne i akceptowane. To ma związek z motywacją wewnętrzną, a nagroda wiąże się zawsze z motywacją zewnętrzną. Dlatego warto się zastanowić czy chcemy by nasze dziecko malowało bo lubi czy malowało bo czeka na pochwałę i nagrodę? Czy chcemy by dziecko dbało o porządek w domu, bo jest to wspólna przestrzeń dla całej rodziny czy dlatego, że ma powiedziane, że po posprzątaniu zabawek będzie oglądało bajkę? W nagrodzie najważniejszy jest motyw: czy stosujemy nagrodę bo chcemy mieć kontrolę czy opiera się ona na spontaniczności, a może chcemy wesprzeć dziecko w trudnej sytuacji? Psycholodzy doradzają rozważenie nagród w wymagających przypadkach: kiedy dziecko musi zmierzyć się z nieprzyjemnym i bolesnym wyzwaniem, dziecko napotyka trudności w długotrwałym procesie np. dochodzenia do zdrowia. To co może nas wspierać w zastępowaniu nagród:

- Skupmy się na dziecku, nie na tym że coś super zrobiło: zapytajmy jak się czuje jak w pokoju jest posprzątane, co sprawiło mu największą przyjemność w ułożeniu puzzli, co jest na obrazku, jak się czuło jak malowało farbami, który kolor lubi najbardziej, co było najtrudniejsze w ułożeniu budowli z klocków? 

- Dziękujmy dzieciom za to że są, za wspólnie spędzony czas, za pomoc w rozwieszaniu prania, za spacer, praktykujmy razem wdzięczność.

- Przygotowujmy dzieciom środowisko rozwijające ich naturalny potencjał poznawania świata i nauki.

- Ufajmy dzieciom i ich kompetencjom.

- Przebywajmy z ludźmi, którzy nas wspierają w naszej rodzicielskiej drodze 

- Bądźmy uważni na siebie, budujmy zasoby, odpoczywajmy. 

- Odejście od stosowania kar i nagród jest bardzo trudne. Nie zniechęcajmy się jeśli nam czasem nie wyjdzie i powiemy do dziecka “Jak posprzątasz zabawki, to włączę Ci Psi Patrol”.  Miejmy świadomość, że jest to długi i złożony proces. Ważne jest to, że próbujemy, że wiemy że inni też próbują. Tak się dzieje prawdziwa zmiana pełna szacunku do nas samych i  do małych ludzi, którzy tworzą z nami społeczność. 

&nbsp;
**Bibliografia:** 
&nbsp;

- Wychowanie bez Kar i Nagród, Alfie Kohn

- https://www.alfiekohn.org 

- Dialog zamiast kar, Zofia Aleksandra Żuczkowska 

- Dodaj mi skrzydeł, jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną? Joanna Steinke-Kalembka

- Idealny Rodzic nie istnieje, Kamil Nowak 

- https://www.nytimes.com/2018/08/21/well/family/which-is-better-rewards-or-punishments-neither.html 

Większość z nas w dzieciństwie była karanych i nagradzanych. Przypomnijmy sobie jak się wtedy czuliśmy? Czy byliśmy szczęśliwi i zmotywowani, czy się baliśmy i czuliśmy niezrozumienie i niesprawiedliwość?

large_karyinagrodyblog.png

medium_karyinagrodyblog.png

small_karyinagrodyblog.png

thumbnail_karyinagrodyblog.png

karyinagrodyblog.png

Dlaczego kary i nagrody nie są dobre? Czym zastąpić je dla dobra dziecka?

Wszyscy to widzimy i odczuwamy na własnej skórze - problem z dostępem do jakościowych miejsc opieki. Ten problem nie występuje tylko w Polsce - dotyczy praktycznie większości krajów europejskich (poza tymi, gdzie system świetnie działa) czy USA. Jednym z celów polityki Unii jest zapewnienie coraz większej ilości miejsc dla maluchów do 3 roku życia i jednoczesne wsparcie aktywizacji kobiet. Rozwiązanie, które może zapełnić tę lukę i staje się coraz bardziej popularne to otwieranie miejsc opieki - mini żłobków - w domach. Co sprawia, że coraz więcej młodych mam (i nie tylko!) decyduje się na założenie miejsca opieki we własnym salonie?

&nbsp;

### **żłobek we własnym domu**

&nbsp;

Wydaje się, że pomysł jest nowy, ale to dość popularna forma opieki, jak choćby w takich krajach jak Hiszpania, Niemcy czy Wielka Brytania. W samych Stanach, według National Survey of Early Care and Education z 2016 r. około 7 milionów dzieci w wieku poniżej 5 lat jest pod opieką w czyimś domu. To zresztą forma, którą i my znamy - ilu z nas zostawało kiedyś pod opieką sąsiadki, ile z naszych rodziców korzystało kiedyś ze wsparcia sąsiadów w opiece nad dziećmi?

Taka forma opieki sprawowanej w domu jest prawną formą, która ma swoją nazwę w lokalnym języku - w Niemczech to tagesmutter, w Wielkiej Brytanii - childminder, w Hiszpanii - madre de dia. We Francji - la garde partagee. W Polsce pod kątem formalnym nazywa się to punkt opieki dziennej, choć nie zawsze otwierany jest on w czyimś domu czy mieszkaniu, choć mógłby!

&nbsp;

### **jak to działa?**

&nbsp;

Każda z tych form w różnych krajach działa podobnie - kobiety (zazwyczaj) oferują we własnym mieszkaniu czy domu, który jest odpowiednio przystosowany i wyposażony, opiekę nad dziećmi poniżej 3 lub 4 roku życia, w bardzo małych grupach (3-4 dzieci) oraz w domowym środowisku. Tak naprawdę nie przystosowują do tego całych domów czy mieszkań - często takie małe kooperatywy powstają w odpowiednio do tego przystosowanym salonie czy nieużywanej dotychczas części domu. W ten sposób mama, która chce zostać ze swoim dzieckiem może zarabiać i jest aktywna na rynku pracy, jak również zaopiekowana jest tu mama, która chce wrócić do swojej pracy sprzed macierzyńskiego i może to zrobić dzięki zapewnieniu opieki nad swoim dzieckiem.

&nbsp;

### **dlaczego zdobyło taką popularność?**

&nbsp;

Domowa opieka to społeczna alternatywa dla tradycyjnych żłobków czy przedszkoli, bardziej dostosowana do rzeczywistych potrzeb edukacyjnych i emocjonalnych dzieci w wieku 0-3 lat niż zinstytucjonalizowane formy opieki, które znamy. 

&nbsp;

Wysokiej jakości domowe środowisko opieki nad dziećmi pielęgnuje umiejętności społeczne i emocjonalne małych dzieci, jednocześnie rozwijając ich mózgi. Mniejsza grupa – zwykle 4-6 dzieci – i jeden opiekun przez cały dzień, a często przez kilka lat, buduje trwałe relacje między dzieckiem a opiekunem. Ta ciągłość sprzyja u dzieci poczuciu bezpieczeństwa i zdrowych interakcji z innymi.

&nbsp;

To właśnie dlatego ten pomysł zdobył serce Francuzów, Niemców i Amerykanów i zyskuje coraz większą popularność nad Wisłą. Chcesz dowiedzieć się więcej? Może przyszło Ci do głowy otworznenie takiego punktu we własnym salonie lub wynajętym mieszkaniu?



Wszyscy to widzimy i odczuwamy na własnej skórze - problem z dostępem do jakościowych miejsc opieki. Ten problem nie występuje tylko w Polsce - dotyczy praktycznie większości krajów europejskich (poza tymi, gdzie system świetnie działa) czy USA.

large_opieka_laczona.webp

medium_opieka_laczona.webp

small_opieka_laczona.webp

thumbnail_opieka_laczona.webp

opieka_laczona.webp

Opieka łączona - sposób na brak dostępności miejsc opieki nad maluchami

**Dlaczego postanowiłyście otworzyć wioskę?**

&nbsp;

**Ania:** to była potrzeba kontynuowania edukacji wioskowej.  Ze względu na brak takiego miejsca w naszej okolicy - odpowiedniego dla wieku naszych synów - była w nas gotowość do stworzenia własnej wioski. 

Nie spotkałyśmy w naszych poszukiwaniach odpowiedniego przedszkola - miejsca, które tak wszechstronnie odpowiadałoby na potrzeby naszych dzieci, ich rozwoju intelektualnego, emocjonalnego i psychofizycznego.  W każdym z nich czegoś nam brakowało, to była potrzeba stworzenia „miejsca kompletnego”.

&nbsp;

**Agata:** Dodam, że to wszystko wina Ani…a z perspektywy czasu – zasługa. To ona pierwsza podczas rozmowy rzuciła „a może by tak…”. Tak jak Ania wspomniała, byłyśmy na spotkaniach w kilku innych placówkach warszawskich, ale tam, oprócz innych minusów była zaburzona jedna, priorytetowa dla nas kwestia. Dzieci za wcześnie uczą się podejmować decyzje zgodne z GRUPĄ i robić to, co WSZYSCY. Zależy nam, aby nasze dzieci były w miejscu, w którym jest dokładnie odwrotnie. Dla nas edukacja wczesnoszkolna to przede wszystkim towarzyszenie w budowaniu się tożsamości człowieka. Wierzymy, że dzieci powinny nauczyć się decydować w zgodzie ze sobą, słyszeć komunikaty wspierające je i mieć możliwość eksperymentowania, eksplorowania tego świata i różnych zjawisk w pozytywnych emocjach ☺ Również uważam, że ten czas to wspaniały moment, by obcować wśród innych języków, kultur. Pragnę, by dzieci uczyły się otwartości! Dlatego zamiast narzekać, postanowiłyśmy wziąć sprawy w swoje ręce. Poczułyśmy, że mamy przestrzeń i chcemy stać się częścią społeczności wokół The Village i czujemy totalnie wartości, które wioski promują. W grudniu podjęłyśmy decyzję, a kwartał później – w pierwszy dzień wiosny otworzyłyśmy już naszą wymarzoną Wioskę Przyjaciół. 

&nbsp;

**Skąd wzięła się nazwa?**

&nbsp;

**Ania:** to był proces, miałyśmy mnóstwo pomysłów, które ostatecznie zamknęłyśmy w ankiecie udostępnionej w mediach społecznościowych. 

Najwięcej głosów zebrała Wioska Przyjaciół, ale wysoko uplasowały się również Wioska Pełna Słońca czy Wioska Tysiąca Podróży, przy czym nie wykluczamy otworzenia kolejnych wiosek, więc dodam, że te nazwy są już zastrzeżone (uśmiech).Wioska Przyjaciół wiąże się z myślą, która przyszła, gdy obserwowałyśmy tworzącą się przyjaźń między naszymi synami, a to w końcu ich wioska.

&nbsp;

**Kiedy pierwszy raz poczułyście, że chcesz zajmować się opieką nad dziećmi? Pamiętasz ten moment?**

&nbsp;

Nie zajmujemy się dziećmi w naszej Wiosce Przyjaciół na Mokotowie. Raczej dbamy i nadzorujemy. Doglądamy Wioski z perspektywy właścicielek, ale co ważniejsze z perspektywy mam, które pragną dla swoich synów wszystkiego co wspaniałe ☺

&nbsp;

![wioska_przyjaciol_agata.webp](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/wioska_przyjaciol_agata_051348e5ba/wioska_przyjaciol_agata_051348e5ba.webp)

Agata, współwłaścicielka Wioski Przyjaciół

![Ania - wioska przyjaciół](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/wioska_przyjaciol_ania_112d8f9d5c/wioska_przyjaciol_ania_112d8f9d5c.webp)

Ania, współwłaścicielka Wioski Przyjaciół


&nbsp;

**Kim dla Ciebie/Was jest dziecko?**

&nbsp;

**Ania:** wolnym, niezależnym człowiekiem, trochę przybyszem z “innej planety”, któremu chcę towarzyszyć na pierwszym etapie tej ziemskiej podróży, będąc przewodnikiem uczącym miłości do świata i do ludzi. 

**Agata:** tak, dla mnie zdecydowanie to odrębny, wspaniały człowiek, którego jestem bardzo ciekawa. W macierzyństwie niezwykle zainspirowała mnie książka „W głębi kontinuum” Jean Liedloff’a. Sprawiła, że poczułam niezwykłe zaufanie do syna i że to on, poprzez liczne doświadczenia, ma za zadanie stać się ekspertem od własnego życia. 

&nbsp;

**Kim dla Ciebie/Was jest wioskowy pedagog?**

&nbsp;

**Agata**: wioskowy pedagog to niezwykła rola. Ktoś z pogranicza opiekuna – czułego, troskliwego, asertywnego i badacza – czujnego obserwatora, notującego spostrzeżenia, wyciągającego wnioski, otwartego na nagłe zwroty wydarzeń. Gdy pierwszy raz zetknęłam się z filozofią Reggio Emilia w praktyce dosłownie zafascynowało mnie to jak wspaniale można komunikować się i BYĆ z dziećmi. Zobaczyłam dorosłych, którzy niemal we wszystkim co robią uznają wagę słowa dzieci, szanują ich emocje, rozmawiają cierpliwie i spokojnie, a jednocześnie jest w tym pomysł i metoda. Jest to ogromne wyzwanie i wymaga stałej pracy oraz regularnych superwizji, aby podołać tej roli. Dlatego w Wiosce Przyjaciół regularnie się spotykamy i wspólnie różnymi metodami i narzędziami poszukujemy nowych rozwiązań dając sobie wsparcie. Podsumowując, wioskowy pedagog to prawdziwy humanista wciąż ciekawy świata i ludzi, ktoś kto opiekuje się i edukuje czując potrzebę autorozwoju.

&nbsp;

**Jak inspirujecie rodziców by tworzyli Wioskę Przyjaciół?**

&nbsp;

**Ania:** od momentu poznania się, zaznaczamy, że razem chcemy budować naszą wioskę, że tworzenie społeczności rodziców wokół Wioski Przyjaciół jest dla nas ważne, bo same, jako mamy, byłyśmy częścią takiej społeczności w Tree House.  Było to zresztą początkiem przyjaźni, nie tylko naszej, ale i innych.
I to jest wspaniałe uczucie, gdy jesteś wśród ludzi, którzy czują i myślą podobnie w kontekście towarzyszenia dziecku we wczesnym dzieciństwie, łączą nas wspólne wartości.

Planujemy cykliczne spotkania z rodzicami, by wymieniać się refleksjami i uwagami na temat działania wioski, jesteśmy otwarte na wszystkie komentarze, bo podkreślamy, że razem tworzymy to miejsce i dalekie nam jest podejście klient – usługodawca w tej relacji. 

Z uważnością słuchamy o doświadczeniach innych, bo pomagają nam się rozwijać. Chcemy tworzyć warsztaty dla rodziców i weekendowe spotkania, yogę, praktyki uważności, spotkania z autorytetami z dziedziny psychologii dziecięcej, neurodydaktyki, etc. 

Mamy w Wiosce biblioteczkę dla rodziców, mogą pożyczać inspirujące lektury dotyczące rozwoju dzieci, wymieniać się książkami. 

&nbsp;

**Co było wymagającym momentem w procesie otwierania Wioski?**

&nbsp;

**Ania:** myślę, że dla mnie było to przekształcenie wizji tego miejsca  w rzeczywistość, bo to wiąże się z wieloma wyzwaniami. I utrzymanie wiary w powodzenie tego projektu. 

**Agata:** Dla mnie trudne było traktowanie tego projektu jako maraton, nie sprint. Myślę, że nie przewidziałam, że tyle zadań przed nami i po 3 miesiącach (od decyzji do otwarcia) musiałam pojechać na krótkie wakacje bez telefonu ;) 

&nbsp;

**Co sprawiło Wam największą radość podczas otwierania Wioski?**

&nbsp;

**Ania:** patrzenie na rezultat naszej pracy przed dniami otwartymi i myśl, że to będzie miejsce, w którym mój syn będzie spędzał czas przez następnych kilka lat. Piękne miejsce!

**Agata:** dla mnie niesamowita za każdym razem jest reakcja dzieci na to miejsce i to jak szybko wchodzą w interakcję z naszymi wioskowymi pedagożkami. Za każdym razem niezwykle mnie to cieszy, a nawet wzrusza. Jeszcze ten moment, gdy mój synek Stefan mówi rano, że chce już iść do Wioski Przyjaciół. To są takie momenty, gdy czuję, że warto!

&nbsp;

**Czym dla Ciebie jest Twoja wioska?**

&nbsp;

**Ania:** wspaniałym miejscem, o którym mówię ze wzruszeniem. 
Wioskę Przyjaciół stworzyłyśmy dla naszych synów, więc jest w niej wszystko, czego chcę, aby doświadczał: bliskiej i czułej opieki, przestrzeni do wyrażania siebie, twórczego spędzania czasu, zaprzyjaźniania z naturą, poznawania świata przez doświadczanie. 

**Agata:** To przede wszystkim osoby, z którymi współpracujemy. Nasze wioskowe pedagożki to wyjątkowe kobiety, które reprezentują różne kultury i komunikują się z wioskowiczami w trzech językach (polskim, angielskim i hiszpańskim). To także miejsce dokładnie zaplanowane i omówione w najmniejszym szczególe – tak, by dać dzieciom jak najwięcej wolności i samodzielności, ale również panujące tu zasady, które wspierają bezpieczeństwo. I w końcu to także wspaniałe źródło nowych znajomości pomiędzy rodzicami ☺ Liczę, że będziemy tworzyć prawdziwą WIOSKĘ PRZYJACIÓŁ.

&nbsp;

**Kim Ty jesteś w Wiosce Przyjaciół? Jaką pełnisz rolę?**

&nbsp;

**Ania:** jesteśmy takimi dobrymi duchami, które stoją za tym, żeby wszystko działało tak, jak powinno. Oddajemy przestrzeń naszym wioskowym pedagożkom i edukatorkom w kwestii prowokacji i edukacyjnej ścieżki jaką podążają dzieci i jesteśmy pod wrażeniem tej kreatywności!

Mnie bardzo interesują podstawowe założenia i merytoryczne aspekty Reggio Emilia, ale zajmuję się bardziej biznesową stroną tego przedsięwzięcia i jestem odpowiedzialna za relacje z rodzicami.

**Agata:** ja z kolei, ze względu na moje doświadczenie wspieram Wioskę Przyjaciół poprzez ścisłą współpracę z pedagożkami – jestem odpowiedzialna za team building oraz rozwój i coaching, a także przygotowuję materiały promocyjne, z którymi potem Ania robi dalej magię ☺ 

&nbsp;

**Każda wioska jest pięknie inna. Co w Twojej wiosce jest wyjątkowego?**

&nbsp;

**Ania:** to, co nas wyróżnia, to na pewno dosyć artystyczne, autorskie wnętrze. Włożyliśmy mnóstwo serca w projektowanie i tworzenie naszego miejsca. 

W sercu Wioski stoi scena, którą wymyśliła Agata, by dać dzieciom przestrzeń do wyrażania siebie na scenie i przygotowywania ich do wystąpień, zabierania głosu, etc. Scenę zaprojektował i zrobił mój mąż. Wspólnie aranżowaliśmy wnętrze, szyliśmy baldachimy i zasłony, w naszej Krainie Snu dzieciom przed drzemką wyświetlana jest zorza polarna. W naszym magicznym ogrodzie mamy drzewa i krzewy owocowe, a dzieci będą prowadziły ogród warzywny. 

**Agata:** Oprócz tego, co powiedziała Ania dodałabym jeszcze kompetencje lingwistyczne – chcę podkreślić, że 5 lat w Wioskach dwu czy trójjęzycznej to niebywała ulga dla kieszeni w kolejnych latach edukacji dziecka. Oprócz kwestii finansowej uważam, że to wspaniały czas na to, aby dziecko chłonęło języki obce, dzięki temu świat stanie przed nim otworem ☺ W naszej wiosce wybraliśmy 2 języki obce wprowadzane poprzez immersję językową. Hiszpański i angielski (oprócz chińskiego) to dwa języki, którymi w sposób natywny posługuje się największa liczba osób na świecie!   

&nbsp;

**Jaką wspierającą wskazówkę możecie dać każdemu, kto zastanawia się nad otwarciem swojego miejsca, swojej wioski?**

&nbsp;

**Ania:** żeby się nie zastanawiał i otwierał swoją wioskę! I nie poddawał się, gdy pojawią się trudności, bo one nas uczą. My, właściciele wiosek bardzo się wspieramy wzajemnie, warto o tym pamiętać i korzystać z naszych doświadczeń, służy do tego platforma, dzięki której możemy się kontaktować, ale też otwartość na spotkania i wymiany myśli. 


**Agata:** ja z perspektywy czasu myślę, że wpisałabym w harmonogram pracy regularny odpoczynek. To kluczowe, aby zachować dystans i pasję!


&nbsp;


Zdjęcia z codzienności w Wiosce Przyjaciół:

![wioska przyjaciół - nauka](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/wioska_przyjaciol2_2f7ae78fed/wioska_przyjaciol2_2f7ae78fed.webp)
![wioska przyjaciół - nauka](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/wioskaprzyjaciol3_e307f4f03d/wioskaprzyjaciol3_e307f4f03d.webp)


















large_wioska_przyjaciol.webp

medium_wioska_przyjaciol.webp

small_wioska_przyjaciol.webp

thumbnail_wioska_przyjaciol.webp

wioska_przyjaciol.webp

Nowa edukacja przedszkolna - Wioska Przyjaciół na Mokotowie

Już za dwa miesiące, w nowej odsłonie wraca kultowa “ezo” impreza. Kiedyś pierwszy holistyczny festiwal dedykowany w pełni tylko kobietom - dziś zaprasza jako **MAMA GLOBAL HEALING**- przestrzeń rozwoju i transformacji, dla wszystkich osób, które zmiany w świecie zaczynają od pracy z własnym wnętrzem!

&nbsp;

**MAMA GLOBAL HEALING**

&nbsp;

We Create The New Story!

&nbsp;

**30.06 - 03.07.2022**

&nbsp;

Campus Domasławice, Dolina Barycz 

&nbsp;

[https://mamaglobalhealing.com](link)

&nbsp;

Podczas czterech dni, które spędzimy na łonie natury będziemy mieli możliwość spotkania 
z ponad 50 gośćmi wśród których znajdzie się między innymi  **ALEKSANDRA KOZERA** założycielka The Village, która opowie o Rodzicielstwie Bliskości oraz  parenting – family jakim jest  nasze przedsięwzięcie. 

&nbsp;

**Najspokojniejszy festiwal lata - czy MAMA w nowej odsłonie utrzyma swój status?**

&nbsp;

**Tak** - wciąż znajdziecie tam opiekę dla dzieci (leśne przedszkole, szkółkę i **wioskę bobasa**). 

&nbsp;

**Nie** - nie musisz być Mamą, żeby dołączyć do festiwalu - w programie ponad 110 warsztatów, wykładów, spotkań, kręgów, ceremonii. 

&nbsp;

**Nie** - nie musisz być kobietą - większość zajęć jest dostępna dla wszystkich, a niektóre dzieją się w podgrupach. 

&nbsp;

Będą  wzruszenia, emocje, ale jest też welless, relax, zasilanie, ładowanie baterii, pyszne jedzenie, natura, opieka nad dziećmi … I przede wszystkim taka paleta osób prowadzących ponad 110 atrakcji w programie! Nie możesz tego przegapić!

&nbsp;

![festiwal aleksandra kozera](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/festiwal2_fb7542b0b1/festiwal2_fb7542b0b1.webp)

&nbsp;

Możecie odwiedzić nasz punkt przez cały okres trwania festiwalu. **Serdecznie zapraszamy :)**

Już za dwa miesiące, w nowej odsłonie wraca kultowa “ezo” impreza. !

large_festiwal.webp

medium_festiwal.webp

small_festiwal.webp

thumbnail_festiwal.webp

festiwal.webp

Wioski na festiwalu MAMA GLOBAL HEALING

Kiedy siadałam do pisania tego wpisu z polecajkami do słuchania przed oczami stanęły mi dwa obrazy - wakacje u babci na wsi, małe radyjko ustawione na parapecie w kuchni, z którego leciało… słuchowisko! Pamiętacie jeszcze takie „zjawisko”? A drugi obraz - mój boombox (kolejne, niesamowite zjawisko) i kaseta z nagraną „Baśnią o złotym ptaku”. Nie wiem, czy to najlepsza pozycja do słuchania dla małej dziewczynki, ale w jakiś sposób mnie bardzo koiła. Idąc dalej i łącząc różne wspomnienia w głowie, zauważyłam, jak wiele z nich kojarzy się z melodią, dźwiękiem, słowem. Nie tylko z obrazem! I bardzo się cieszę, że coraz powstaje coraz więcej audiobooków, podcastów, że wracają słuchowiska. Że możemy ich słuchać samemu i z dziećmi, tworząc kolejne wspomnienia wokół dźwięku i słowa. 

&nbsp;

Wracając z tej podróży sentymentalnej, poniżej kilka polecajek, które możecie włączyć w aucie, jadąc na przerwę świąteczną do domu, na wycieczkę lub w jakikolwiek inne miejsce docelowe. Z dziećmi lub bez!

&nbsp;

**DO SŁUCHANIA Z DZIEĆMI:**

&nbsp;

**Posłuchajki. Baśnie z czterech stron świata** - opowieści i historie z różnych stron świata - od Danii po Australię, przez Armenię i Nepal. W interpretacji Jerzego Zelnika.

&nbsp;

**Historie spod podłogi** - do posłuchania na Storytel. O przyjaźni dwóch kłębków kurzu spod podłogi -  Kudełka i Grubełka, ich przygodach i (nie)zwykłej codzienności.

&nbsp;

**„Miś zwany Paddington”, M. Bond** - przygody jednego z najbardziej znanych misiów świata w interpretacji Artura Barcisia. Do kupienia m.in. w Empiku.

&nbsp;

**„Opowiadania do chichotania”, R. Piątkowska** - opowieści o codziennych przygodach, wyzwaniach i radostkach z perspektywy przedszkolaka. Do kupienia m.in. w Empiku.

&nbsp;

**“Jaś i Janeczka”** - przygody słynnego, holenderskiego rodzeństwa, które być może może znaliście w formie książki, dostępne są też do słuchania. I to w interpretacji Jarosława Boberka! Do kupienia m.in. na stronie wydawnictwa Dwie Siostry.

&nbsp;

_A dla fanek i fanów vintage - większość słuchowisk dla dzieci z winyli jest na Spotify!_

&nbsp;

**DO SŁUCHANIA PRZEZ DOROSŁYCH:**

&nbsp;

**„O zmierzchu”** - Marta Niedźwiecka - podcast poświęcony psychologii, seksualności, relacji intymnych. Dużo w nim wątków z nurtu psychoanalizy, ale podanych w sposób łatwy do zrozumienia. Ostatnio rozpoczęła cykl „Zdrowie Kobiety”, w którym rozmawia ze swoimi gościniami o różnych aspektach naszego zdrowia - od zaburzeń odżywiania przez życie z endometriozą. 

&nbsp;

**„Moje przyjaciółki idiotki”** - Asi Okuniewskiej przedstawiać nie trzeba! Jest dużo różnych opinii o tym podcaście, dla mnie ten podcast był w wielu względach przełomowy, chociażby dlatego, że ostatecznie zachęcił mnie do słuchania podcastów właśnie!

&nbsp;

**„Spoilermaster”** - podcast dla fanów kina, do słuchania PO SEANSIE, bo jak sam tytuł wskazuje - sporo w nim spoilerów.  Podcast prowadzi Michał Oleszczyk, którego możecie kojarzyć, jeśli często wchodzicie na Filmweb! Pogłębiona analiza filmów, różnych niuansów i dużo ciekawostek. 

&nbsp;

**“Dział Zagraniczny”** to podcast „o wydarzeniach na świecie, o których w polskich mediach słychać niewiele, lub wcale”. Ogrom ciekawych historii, nowych perspektyw, nieznanych faktów - polecamy bardzo odcinki o Birmie, Japonii i o napięciu jakie wywołuje prosecco na linii Włochy-Chorwacja.

&nbsp;

**A MOŻE… PODCASTY PO ANGIELSKU?**

&nbsp;

Jeśli nie chcecie wypaść z używania języka, słuchanie podcastów jest na to wspaniałą strategią! 

&nbsp;

**The Revisionist History**- podcast Malcolma Gladwella - to podcast, w którym Gladwell daje drugą szansę przeszłości. Patrzy na zdarzenia, zjawiska czy nawet historię powstawania piosenek i weryfikuje ich interpretację przez historię. To „podróż przez pominięte i źle zrozumiane” wydarzenia.

&nbsp;

**TED Talks Daily** - krótkie, kilkunastominutowe wystąpienia na TEDzie, które publikowane są codziennie. Dużo ciekawostek, perspektyw z całego świata i z różnych dziedzin nauki i kultury.

&nbsp;

**How I Built This** - podcast dla wszystkich, których interesuje jak np. powstała Canva, Airbnb, Lyft… To opowieść o innowatorach, przedsiębiorcach, działaczach i ich historiach tworzenia przedsięwzięć.

&nbsp;

Kiedy siadałam do pisania tego wpisu z polecajkami do słuchania przed oczami stanęły mi dwa obrazy - wakacje u babci na wsi, małe radyjko ustawione na parapecie w kuchni, z którego leciało… słuchowisko! Pamiętacie jeszcze takie „zjawisko”? 

large_audiobooki.jpeg

medium_audiobooki.jpeg

small_audiobooki.jpeg

thumbnail_audiobooki.jpeg

audiobooki.jpeg

Audbiooki, słuchowiska i podcasty do słuchania w drodze na przerwę świąteczną

**Znamy współczesne stresory. Jest ich coraz więcej. Ostatnie dwa lata pokazały nam, że spokoju możemy szukać tylko w swoim wnętrzu. Jak możemy sobie w tym pomóc? Rozwiązanie jest proste. Idźmy z dziećmi do parku, do lasu, nad rzekę. Pomożemy sobie i im. Tym bardziej teraz kiedy sytuacja wojny niedaleko nas powoduje lęk i strach.**

&nbsp;

Kiedy my byliśmy dziećmi, połowę swojego dzieciństwa spędzaliśmy na zewnątrz. To było coś naturalnego. Jak ktoś dostał karę wychodzenia z domu to był koszmar, bo w domu było nudno. A na dworze zabawa w chowanego, w sklep, w kwiaciarnię, podchody, chodzenie po drzewach, budowanie bazy, szałasu, bieganie po deszczu, kto z nas tego nie doświadczył? 

&nbsp;

### _“Natura jest często pomijana jako leczniczy balsam na emocjonalne trudności w życiu dziecka.”_
— Richard Louv

![mocnatury2.webp](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/mocnatury2_3421d4e4b6/mocnatury2_3421d4e4b6.webp)

&nbsp;

#### **dlaczego przebywanie pośród przyrody jest dziś niezbędne naszym dzieciom**

&nbsp;

Natura jest niezbędna do prawidłowego rozwoju psychofizycznego, stanowi lekarstwo na współczesne wyzwania. Otoczenie przyrody pozwala wypocząć, odstresować się, ukoić nerwy. Obserwacja żywych organizmów uspokaja, łagodzi napięcie, wywołuje optymizm. A to wszystko za sprawą hormonów szczęścia, które są produkowane w takich chwilach. Dziecko uczy się najlepiej poprzez działanie, wtedy buduje swoje doświadczenie, tworzy się inteligencja naturalna. Zmysłowe, praktyczne zdobywanie informacji na temat otaczającego świata jest maksymalnie wartościowe. 

&nbsp;

Przyroda stymuluje wszystkie zmysły. To prawdziwa uczta dla ludzkiego mózgu - natura udostępnia nam nieograniczoną ilość obrazów, dźwięków, zapachów, smaków i struktur, co jest cudowną terapią sensoryczną.  Dzieci, które przebywają na dworze, pośród natury, mają lepszą odporność i są silniejsze fizycznie. Relaksujące otoczenie zieleni sprzyja odczuwaniu pozytywnych emocji, a to prowadzi do produkcji komórek odpowiedzialnych za odporność. Ruch na świeżym powietrzu jest potrzebny do prawidłowego rozwoju kości, mięśni i stawów. Zabawa w plenerze zwiększa wytrzymałość młodego organizmu, dotlenia organy i pobudza krążenie. Aktywność to także prawidłowy rozwój układu nerwowego, motoryki i koordynacji ruchowej. 

&nbsp;

Zabawa wśród dzikiej przyrody bazuje na częściach naturalnych - patykach, kamieniach, kwiatach, piasku, liściach. Niezdefiniowane elementy otwierają wyobraźnię dziecka na autorską zabawę, pobudzają twórcze myślenie i kreatywność. Im częściej dzieci spędzają czas w naturze, tym bardziej pielęgnują zaciekawienie światem oraz głęboki szacunek do niego. Naturalne zabawy w plenerze rozwijają umiejętność rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji. Maluch, który ma kontakt z naturą zadaje pytania, stawia hipotezy, szuka dowodów, eksperymentuje, zastanawia się, obserwuje. Zyskuje umiejętność rozwiązywania problemów, podejmowania szybkich decyzji i ponoszenia konsekwencji. Przyroda pomaga ćwiczyć się w rozpoznawaniu niebezpieczeństwa i szacowaniu ryzyka, ocenie sytuacji i świadomości zagrożeń. 

&nbsp;

Przebywanie pośród dzikiej zieleni to także bezcenne ćwiczenie na koncentracje dla naszych dzieci. Ponadto stały kontakt z przyrodą zmniejsza w organizmie obecność kortyzolu - hormonu stresu, który negatywnie wpływa na rozwój psychiczny człowieka. Kiedy będzie go mniej, nasze dzieci będą lepiej radziły sobie z problemami i staną się odporniejsze na sytuacje, które wywołują stres. Co więcej spędzanie regularnie czasu na świeżym powietrzu sprawia, że dzieci lepiej kontrolują negatywne emocje, agresję, są życzliwsze, akceptują błędy innych i własne, oraz są bardziej empatyczne. 

&nbsp;

Obserwowanie przyrody i uczestniczenie w jej życiu sprzyja praktykowaniu uważności, wytwarza bardzo zdrową więź z planetą, na której żyjemy. Szacunek dla przyrody pochodzi z dziecięcego zachwytu nad otaczającym światem. Dorośli, którzy spędzali dużo czasu w dzieciństwie pośród przyrody są bardziej przywiązani do natury i bardziej skłonni, by o nią dbać. Idźmy do lasu, do parku, usiądźmy nad rzeką. Każdy człowiek bowiem potrzebuje stałego kontaktu z naturą, ponieważ wszyscy jesteśmy jej częścią. 

&nbsp;

Bibliografia: R.Louv „Ostatnie dziecko lasu”  




Znamy współczesne stresory. Jest ich coraz więcej. Ostatnie dwa lata pokazały nam, że spokoju możemy szukać tylko w swoim wnętrzu. Jak możemy sobie w tym pomóc?

large_mocnatury.webp

medium_mocnatury.webp

small_mocnatury.webp

thumbnail_mocnatury.webp

mocnatury.webp

Terapeutyczne działanie natury 

_Wiemy, że dzieciństwo ma ogromny wpływ na dorosłe życie. I nie musi być ono traumatyczne, by zaburzyć poczucie własnej wartości, poczucie bezpieczeństwa, umiejętności stawiania granic czy dbania o siebie. Tych wszystkich podstaw, które chcemy zapewnić swoim dzieciom, a których nam brakuje. Jak wspierać siebie i ich w tym procesie, jeśli za nami trudne wydarzenia opowiada nam Klaudia Tokarz – Laska. Mama 3 dzieci, autorka i wydawczyni w https://klebek-uczuc.pl zajmującą się między innymi tematyką potrzeb dziecka, relacji i uzależnień._

&nbsp;

**Dzieciństwo to czas, w którym budowane są fundamenty na całe późniejsze życie – zdrowie, uczenie się, zachowanie, samopoczucie. Jak je zapewnić, jeśli sami nie otrzymaliśmy ich w dzieciństwie?**

&nbsp;

Myślę, że to proces. Zauważenie braków, których my doświadczyliśmy to pierwszy i ogromnie ważny krok. Potem jest jeszcze nad tym praca. Praca, która dotyka każdego fragmentu naszego ciała. To wyuczone schematy, działania i myślenia. Nawet jeśli krzywdzące to jedyne, które znamy i dające swego rodzaju bezpieczeństwo. Znalezienie nowych, zdrowszych, wspierających czy rozwojowych nawyków to kolejny krok, a potem jest jeszcze wcielanie ich w życie. Ja myślę, że dobrze jest zacząć od zrozumienia. Dla samego siebie. Odnalezienie przyczyn zachowań, wybaczenie sobie, takie zaopiekowanie się sobą. Chęć pracy nad tym, co nam nie odpowiada, ale jednoczesne nie piętnowanie siebie za potknięcia. Rozmowa – to jest coś, co bardzo pomaga. Myśli, które zostają tylko w głowie tworzą rzeczy, które często nie mają miejsca. Mówienie o nich pomaga spojrzeć na nie inaczej. Pozwala też innym nas zrozumieć. Myślę sobie, że po takich brakach warto jest sięgnąć po pomoc specjalisty. Łatwo zatracić się w skrajnościach, zarówno tych w powtarzaniu wzorców naszych opiekunów, jak i tych, by ich uniknąć. 

&nbsp;

**Kiedy to my powinniśmy wrócić do swojego dzieciństwa, zaopiekować się swoim wewnętrznym małym dzieckiem? Często przecież nie zdajemy sobie sprawy, że jesteśmy obciążeni przez poprzednie pokolenia, społeczeństwo, edukację.**

&nbsp;

Zauważenie tego to trudny i często bolesny moment. Pewnie najprościej byłoby zrobić to wtedy, gdy coś nas niepokoi. Kiedy jest nam źle i nie potrafimy zlokalizować źródła. Może nawet jeśli nie wiemy, że akurat do dzieciństwa chcemy się dostać, to sięgnięcie po pomoc może nas tam zaprowadzić.

&nbsp;

**Współczesny rodzic często styka się ze słowem bliskość. Czym ona tak naprawdę jest? I dlaczego zaczyna się od miłości i bliskości do samego siebie?**

&nbsp;

Jedna z moich książek zaczyna się słowami „by zrozumieć innych, zrozum siebie”. Bliskość kojarzy mi się najbardziej z poczuciem bezpieczeństwa. Z taką ciepłą przystanią, do której możemy wrócić czy, w której możemy się schować, gdy na zewnątrz szaleje burza. Każdy z nas marzy o takim bezpiecznym miejscu, pełnym zrozumienia, akceptacji, nieoceniania, słuchania. Takim miejscu, w którym możemy być sobą, pozwolić sobie na odczuwanie i przeżywanie wszystkich emocji. Nie czujemy się dobrze przy kimś przy kim musimy udawać, kontrolować się. Nie czujemy wtedy z nim bliskości. A przecież to z samym sobą jesteśmy zawsze. To właśnie my sami możemy stworzyć dla siebie taki schron przed burzą. To wspaniałe uczucie otaczać się opieką, poznawać siebie i kochać. Być dla siebie prawdziwym przyjacielem. Myślę sobie, że trudno jest nam budować jakąkolwiek relację; rodzinną czy zawodową, jeśli nie rozumiemy samego siebie. Jeżeli jesteśmy wymagający dla innych, chcemy, by robili wszystko idealnie, nie popełniali błędów, to najpewniej właśnie te błędy mocno denerwują nas właśnie w nas. Jeżeli rozumiesz to, że popełniłeś błąd, bo … jesteś. Po prostu jesteś, działasz, próbujesz, mylisz się, to nie będzie dla Ciebie dziwne i frustrujące, że ktoś inny je popełnia. I analogicznie tak dzieje się z każdym innym zachowaniem czy emocją. By dać bliskość dziecku, partnerowi, by ją naprawdę rozumieć, dobrze jest mieć taką relację ze sobą. 

&nbsp;

**Według naukowców to, w jaki sposób maluch uczy się nowych rzeczy, szczególnie tych związanych z emocjami ma kluczowy wpływ na to jak szczęśliwe życie będzie prowadził jako nastolatek czy dorosły. Czy możesz rozwinąć tę myśl?**

&nbsp;

To, w jakich warunkach rozwija się nasz mózg wpływa na to jak będzie on funkcjonował później. Zawsze. Często spotykamy się ze swego rodzaju atakiem na nurt rodzicielstwa bliskości. Że to wchodzenie na głowę, wychowanie bezstresowe i „potem takie dzieci to bandyci” itd. Czy w takim razie powinniśmy traktować stresogenne, niebezpieczne środowisko za to idealne do rozwoju, wychowywania się? Czy żyjąc jako dziecko w miejscu, w którym jest niebezpiecznie, odczuwamy ciągły strach, jesteśmy smutni, później, w dorosłym życiu będziemy spokojniej, lepiej radzić sobie w trudnych sytuacjach? Czy może będziemy już tak wykończeni, tak zniszczone będzie nasze poczucie wartości, że każdy dodatkowy stres będzie nas niszczył bardziej? Czy w spokojnym, bezpiecznym, wspierającym środowisku nie jest łatwiej nauczyć się radzić z przeciwnościami? Mając zbudowaną samoświadomość, poczucie siebie, odwagę do pytania, proszenia o pomoc, działania? Bez strachu. 

&nbsp;

**My rodzice jesteśmy często przemęczeni pracą, domem, chęcią bycia idealnym. Zewsząd słyszymy, czytamy porady co robić by być lepszym rodzicem, by chronić nasze dzieci. Jak się w tym nie zagubić? Jak znaleźć złoty środek?**

&nbsp;

Każdy z nas ma pewnie inną definicję bycia idealnym. To naturalne, że dążymy do tej najlepszej wersji samego siebie, ale myślę, że tutaj w grę wchodzi głównie dbanie o fizyczność, o to co widać, spychając na bok dbanie o psychikę. Łatwiej zauważyć brudne naczynia w zlewie niż zestresowanego człowieka. Łatwiej zobaczyć, że dziecko ma kaszel i nie było u lekarza niż to, że potrzebuje pomocy psychologa i jeszcze z niej nie skorzystało. Do tej presji rodziców oczywiście dochodzi Internet, masa książek, publikacji, zdjęć w mediach społecznościowych, w których pokazany fragment rzeczywistości jest właśnie tym „idealnym”. Czystym, pięknym. Myślę, że warto posłuchać siebie, swoich potrzeb. Nauczyć się dbać o siebie, dla siebie. 

&nbsp;

**Klaudia Twoja historia pokazuje, że nawet najtrudniejsze dzieciństwo nie przekreśla szans na stworzenie bliskiej i świadomej rodziny. Wiem, że w jednym pytaniu nie jesteś w stanie dać kompleksowej odpowiedzi. Ale jakbyś mogła powiedzieć nam jak zacząć proces uzdrawiania swoich emocji?**

&nbsp;

Zwrócić na siebie uwagę. Obserwować siebie. Stać się dla siebie ważnym/ważną. 

&nbsp;

**Czy w takim procesie ważna jest wioska wsparcia? Jeśli jej nie ma, jak można ją budować?**

&nbsp;

Dużo mówię o dbaniu o siebie, o tym, że to w sobie można znaleźć przyjaciela. Ale wiele razy na własnej skórze odczułam, że bycie samemu jest bardzo trudne. Niełatwo jest nauczyć się prosić o pomoc, a jeszcze trudniej jest, gdy nie ma się kogoś kto zrozumie i pomoże. Wiem, że każdy człowiek jest bardzo silny. I jesteśmy w stanie wiele znieść, z wieloma rzeczami poradzić sobie samemu, ale po co samemu, gdy z kimś jest raźniej? Często w tym tworzeniu wioski wycofujemy się, bo boimy się oceny, wygrywa strach, że będziemy gorsi, że wyjdziemy na słabych. Bo pomoc ciągle jeszcze kojarzy się z byciem słabym. Czy to nie jest duża odwaga o nią prosić? Przyjmować i dawać. Być dla siebie nawzajem. Jak ją budować? Mówić. Rozmawiać. Słuchać. Nie zamykać się.

&nbsp;

Wiemy, że dzieciństwo ma ogromny wpływ na dorosłe życie. I nie musi być ono traumatyczne, by zaburzyć poczucie własnej wartości, poczucie bezpieczeństwa, umiejętności stawiania granic czy dbania o siebie.

large_wywiadklebekuczuc.webp

medium_wywiadklebekuczuc.webp

small_wywiadklebekuczuc.webp

thumbnail_wywiadklebekuczuc.webp

wywiadklebekuczuc.webp

Wywiad z Klaudią Tokarz-Laska - klebek-uczuc.pl

Obecna sytuacja na świecie wzbudza w nas trudne emocje. Jest nam ciężko zebrać myśli, skupić się na danej czynności, towarzyszy nam lęk. Jeśli jesteś rodzicem, zapewne zastanawiasz się jak o obecnej sytuacji rozmawiać ze swoim dzieckiem, a może już zostałeś zaskoczony pytaniem na temat wojny. Jak postępować w tej sytuacji? 

&nbsp;

Przede wszystkim pamiętajmy, że to, co zachodzi między dzieckiem i rodzicem jest podstawą zdobywania orientacji i wartościowania zdarzeń w świecie. W zależności od naszych działań i zachowań w dzieciach kształtuje się poczucie bezpieczeństwa. Dzieci przejmują lęk, który jest w nas. Odczuwanie przez dorosłych strachu i niepokoju jest jak najbardziej zrozumiałe. Ważne jest zatem zaopiekowanie się tymi emocjami, gdyż dzieci przeglądając się w naszych oczach przenoszą na siebie te odczucia. Szeroki dostęp do wiedzy w najbliższych dniach może nie wpływać na nas korzystnie i nasilać te trudne emocje. Warto zatem popracować z tym, co powoduje natężenie, a co obniżenie naszych lęków. W momencie, gdy znajdziemy narzędzia do pracy z samym sobą, będzie nam łatwiej zatroszczyć się o dobrostan dziecka.

&nbsp;

To, co dzieje się obecnie w nas samych i w naszych domach powoduje u dzieci pewnego rodzaju zmianę, której nie potrafią samodzielnie zidentyfikować i odnaleźć jej źródła. Wynikiem tego może być zadawanie sobie pytania „Czy ja zrobiłem coś co wywołało emocje rodzica?” oraz obwinianie się za emocje, które przeżywają rodzice. Dlatego tak ważne jest by podejmować rozmowy z dziećmi na temat trwającej wojny, dawkując ilość informacji w zależności od wieku i tego czy dziecko pyta lub widzimy jakąś zmianę w zachowaniu.

&nbsp;

### **czy do tej rozmowy powinniśmy się jakoś przygotować?**

&nbsp;

Troszcząc się o dzieci w wieku około 3-4 lat nie czekajmy na niepokój dziecka, obserwujmy jego reakcje na to, co mówimy i co dziecko słyszy. Założenie, że jest to temat wyłącznie dla dorosłych jest błędnym założeniem, ponieważ dzieci wyczuwają niepokój, który dzieje się wokół nas. Jeśli nie podejmiemy z dziećmi tej rozmowy, będzie to potęgowało ich stres i poczucie osamotnienia w sytuacji, w której nie wiedzą co się dzieje. Może się to objawiać większą drażliwością, trudnościami w obszarze snu, zwiększonym pobudzeniem czy też zamknięciem w sobie. Zakomunikujmy, że w przypadkiem usłyszanej rozmowie innych osób, lub zobaczonych obrazkach w mediach, może spotkać się z treściami wywołującymi duże poczucie zagrożenia. Warto wytłumaczyć czym jest konflikt, pomiędzy kim się odbywa i jaka jest obecnie sytuacja  w naszym kraju. Wojna jest nasilonym konfliktem gdzie wchodzą żołnierze i bronią swojego kraju. Nie bójmy się mówić o tym, że Rosja zrzuciła bomby na Ukrainę i dlaczego tak się stało. 

&nbsp;

Pomocne również będzie powołanie się na dziecięce doświadczenia. Można to wytłumaczyć na przykładzie zabawki, która w żłobku powoduje nieporozumienia w grupie Tego typu sytuacje między rówieśnikami generują chwilowy konflikt i również wzbudzają w dziecku niezrozumienie oraz złość.

&nbsp;

### **jak zaopiekować się emocjami dziecka?**

&nbsp;

Zapewniajmy dziecko o tym, że pomimo naszego niepokoju szukamy rozwiązania i sposobów na poradzenie sobie z tą sytuacją. W wyniku naszych rozmów i obecnych wiadomości, możemy zauważyć u dzieci niecodzienne zachowania. Ważne jest by się nimi zaopiekować i wyrażać pełną zgodę na ich przeżywanie. Jeśli wyczuwamy w dziecku napięcie, dajmy mu przestrzeń na rozładowanie. Nazywajmy – „Widzę że jesteś rozdrażniony, czy jest coś co chciałbyś powiedzieć, jak mogę Cię wesprzeć?”

Nie bagatelizujmy odczuć dziecka, okazujmy wsparcie słowami i gestami. Zwroty typu: **„Widzę, że się martwisz, jest Ci smutno”, „To co czujesz w danej sytuacji jest naturalne, masz do tego prawo”** dają dziecku pewność, że ma wsparcie, zostało wysłuchane i potrafi nazwać to, co się w nim aktualnie dzieje. Komunikaty „Nie bój się”, „Nie masz się czym przejmować” to bagatelizowanie dziecięcych odczuć, co może nasilić napięcie. Pamiętajmy o tym, że każdy może mieć inne emocje i wszystkie są w porządku. Możliwe, że chęć przytulania się będzie w tym okresie nasilona, a to jest również i dla nas dorosłych wsparciem i zaopiekowaniem się sobą.  

Warto również zwrócić uwagę na okoliczności podejmowania rozmowy. Aranżowanie jej komunikatem „Musimy z Tobą poważnie porozmawiać” dodaje dzieciom uczucia dyskomfortu i niepokoju. Z pełnym spokojem możemy porozmawiać o danej sytuacji na spacerze, przytulając się na kanapie, czy wracając z przedszkola.

&nbsp;

### **jak reagować na dociekliwość starszych dzieci?**

&nbsp;

Starsze dzieci, mając już pewien zasób wiedzy mogą pytać nas o bardziej szczegółowe aspekty, np. o bezpieczeństwo naszego kraju. Przede wszystkim zadaj sobie pytanie czy niemówienie o tym korzystnie wpłynie na Twoje dziecko? Jeśli nie dowie się od Ciebie to jest duże prawdopodobieństwo, że będzie doszukiwało się informacji z mediów. Starajmy się zatem porozmawiać z nim na ten temat i zaopiekować się pojawiającymi obawami. Warto jest tłumaczyć, że jesteśmy sąsiadami Ukrainy, aczkolwiek sytuacja naszego kraju wygląda nieco inaczej. Mamy obronę w postaci NATO, a to jest dla nas dużym wsparciem. Mówienie prawdy, a jednocześnie uspokajanie dziecka, że nasze odczucia, myśli są skierowane ku temu, że będzie dobrze daje mu poczucie zrozumienia sytuacji i odnalezienia się w niej z jednoczesnym wsparciem w roli rodzica.

&nbsp;

### **zabawy militarne, czy to powód do niepokoju?**

&nbsp;

W najbliższym czasie możemy zauważyć, że dzieci częściej będą wybierać zabawy o tematyce militarnej. Może to powodować nasz niepokój ale nie musisz się tym nadmiernie przejmować. Forma takiej zabawy nie świadczy o tym, że dzieci w przyszłości  będą rozwiązywać w podobny sposób konflikty. Jest to sposób, w jaki pozbywają się napięć i dodatkowo zmniejszają potencjalne reakcje agresywne. Dodatkową metodą na wyrzucenie z siebie złych emocji będzie forma fizycznych aktywności. Możemy angażować dzieci do joggingu lub wytańczenia emocji. Wszelakie działania na rzecz zbiórek mogą wpłynąć na zwiększanie sprawczości u najmłodszych i dołożenia cegiełki pomocy dla potrzebujących.

&nbsp;

### **co jest ważne w tym temacie w rozumieniu rodzicielstwa bliskości?**

&nbsp;

1.Akceptacja i nieocenianie emocji dziecka

2.Nieumniejszanie odczuć dziecka komunikatami: „nie bój się”, „oj, nie przejmuj się”, „zobacz ja się nie boję”

3.Szczera rozmowa o tym, co my, dorośli czujemy, bez nadmiernego przerzucania swoich uczuć na dziecko, a szczerego przyznania jak my to przeżywamy, dostosowanego do wieku danego dziecka i jego możliwości poznawczych

4.Nie okłamywanie dziecka jeśli pyta, gdyż zadanie tego pytania nie jest dla niego łatwe i oznacza to, że coś przeżywa i nie potrafi zrozumieć swoich emocji

5.Zadawanie pytań o myśli i uczucia dziecka, które służą oczyszczeniu się z tych emocji 

6.Nazywanie emocji dziecka służące lepszemu zrozumieniu co się w nim aktualnie wydarza. 

&nbsp;

Budujmy w dzieciach rozróżnienie w terminach naród, ludzie, a władza. To jest niezwykle ważne, przecież między nami w Polsce również mieszkają Rosjanie, ale ich pochodzenie nie oznacza, że zgadzają się z tym co się aktualnie dzieje. Ważne jest również byśmy nie dopuszczali dzieci do myślenia, że można wyrządzić krzywdę tym, którzy wyrządzają ją nam. Odpowiadanie złem na zło może doprowadzić do spotęgowania niepokoju na świecie. Skupmy uwagę dzieci na tym, co możemy zrobić dobrego w obecnej, tak trudnej, sytuacji.










Obecna sytuacja na świecie wzbudza w nas trudne emocje. Jest nam ciężko zebrać myśli, skupić się na danej czynności, towarzyszy nam lęk. 

large_jak_rozmawiac_o_wojnie.webp

medium_jak_rozmawiac_o_wojnie.webp

small_jak_rozmawiac_o_wojnie.webp

thumbnail_jak_rozmawiac_o_wojnie.webp

jak_rozmawiac_o_wojnie.webp

Jak rozmawiać z dziećmi na temat wojny? Co możesz powiedzieć, a co zostawić dla siebie? Jaki wpływ na dzieci ma brak rozmowy?

### _„dziecko ma trzech nauczycieli: dorosłych, dzieci i ich otoczenie fizyczne.” - loris malaguzzi_

&nbsp;

#### POTRAFICIE PRZYPOMNIEĆ SOBIE TE CHWILE, KIEDY JESTEŚCIE GŁĘBOKO ZANURZENI W DOŚWIADCZANIU OTACZAJĄCEGO NAS ŚWIATA I TEGO, CO SIĘ TAM DZIEJE? TO WŁAŚNIE JEST MAGIA MIEJSCA! MAGIA ODDZIAŁYWANIA ŚRODOWISKA, PRZESTRZENI WOKÓŁ NAS. W TAKICH MOMENTACH PROCES UCZENIA SIĘ INSTYNKTOWNY I ORGANICZNY.

&nbsp;

Mimo, że dużo mówi się o konieczności spędzania czasu na zewnątrz, a edukacja outdoorowa staje się coraz bardziej popularna, zabawa na zewnątrz wciąż jest raczej wyjątkiem w żłobkach czy przedszkolach, a nie regułą. 

Jak można to zmienić? Z pomocą przychodzi m.in. **pedagogika miejsca**, która skupia się na możliwościach eksplorowania przestrzeni w lokalnych społecznościach miejskich. Zanurza dzieci w lokalnym dziedzictwie, kulturach, krajobrazach, możliwościach i doświadczeniach.

To podejście wcale nie jest trudne do wprowadzenia, nie trzeba ani kupować dodatkowych rzeczy czy przechodzić specjalnych szkoleń. Jeśli kiedykolwiek zabraliście swoje dzieci na spacer do lokalnego parku, lokalnego muzeum, prawdopodobnie wykorzystaliście kluczowe elementy pedagogiki miejsca! A jeśli nie - zacznijcie właśnie od tego; po prostu wyjdźcie na zewnątrz.

&nbsp;

![dzieci rysujące na lustrze](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/pedagogika_miejsca_8165b6c669/pedagogika_miejsca_8165b6c669.webp)

&nbsp;

### **jaki wpływ ma pedagogika miejsca na proces uczenia się?**

&nbsp;

Przede wszystkim rozwija umiejętności związane z r**ozwiązywaniem problemów, myśleniem analitycznym**, pomaga **myśleć krytycznie**, a co najważniejsze, przypomina, że **jesteśmy częścią większej całości** - zarówno lokalnej społeczności jak i świata. To buduje **poczucie odpowiedzialności, ale też przynależności.** Ponadto sprawia, że sam **proces uczenia staję się bardziej angażujący, żywy.** Dzieci mogą zderzać swoje pomysły z czymś, co widzą i doświadczają, co jest o wiele bardziej fascynujące niż uczenie się o tych samych rzeczach w odniesieniu do samej tylko teorii.

&nbsp;

Mamy nadzieję, że przy końcówce tego wpisu siedzicie już z zasznurowanymi butami, gotowymi na eksplorowanie lokalnej przestrzeni. Dla nas, dorosłych, to też naprawdę super sprawa! 

![pedagogika-miejsca2.webp](https://storage.googleapis.com/prod-thevillagenetwork-cms/pedagogika_miejsca2_e55ea32318/pedagogika_miejsca2_e55ea32318.webp)


JEŚLI SZUKACIE MIEJSC DLA SWOICH DZIECI, GDZIE BĘDĄ SPĘDZAĆ DUŻO CZASU NA DWORZE, KLIKJNICIE **[TUTAJ](https://www.wioski.co/nasze-lokalizacje)** I ZNAJDŹCIE SWOJĄ LOKALNĄ WIOSKĘ.

„dziecko ma trzech nauczycieli: dorosłych, dzieci i ich otoczenie fizyczne.” - loris malaguzzi

medium_pedagogika-miejsca (1).webp

small_pedagogika-miejsca (1).webp

thumbnail_pedagogika-miejsca (1).webp

pedagogika-miejsca (1).webp

Pedagogika miejsca - o relacji ze środowiskiem

Rozpoczęcie własnego mikrobiznesu to nie lada wyzwanie. Od czego mam zacząć? Jak poradzić sobie z formalnościami? Czy dam sobie radę? Jak znajdę pierwszych klientów? To wiele pytań, które mogą przyjść na samym początku, ale w wioskowej społeczności nie jest to takie trudne, bo...

&nbsp;

**… nie jesteś sama!**

&nbsp;

Wioski to nie tylko bliskościowe punkty opieki dziennej, kluby dziecięce i przedszkola, to także społeczność, która wspiera wszystkich właścicieli – zarówno tych początkujących, jak i bardziej zaawansowanych. 

&nbsp;

Wszyscy nasi partnerzy dostają:

- dostęp do wioskowego know-how 

- najnowszą wiedzę pedagogiczną współtworzoną ze specjalistami z Uniwersytetu Harvarda

- pomoc w znalezieniu pierwszych klientów i zbudowaniu własnej społeczności

- szkolenia dla właściciela Wioski oraz dla osób, które zatrudnia

&nbsp;

Dołączając do Wiosek, nie tylko otwierasz swój mniejszy lub większy biznes, ale przede wszystkim dołączasz do całej społeczności właścicieli z całej Polski, z którymi możesz wymieniać się informacjami i działającymi rozwiązaniami. 

&nbsp;

Naszych partnerów wspieramy od samego początku w takich obszarach, jak:

&nbsp;

**OTOCZENIE PRAWNO-ADMINISTRACYJNE:**

&nbsp;

- informacje, jak pozyskać finansowanie na otwarcie swojej Wioski 

- pakiet umów z rodzicami i pedagogami oraz na wynajem lokalu

- informacje, jak znaleźć i przygotować lokal  

- przewodnik przeprowadzający krok po kroku po pierwszych działaniach takich jak formaności

- obsługa płacowo-kadrowa lub pełna obsługa księgowa

- polisa OC (odpowiedzialności cywilnoprawnej)

&nbsp;

**EDUKACJA**

- kurs opiekuna dziennego

- możliwość realizacji praktyk w Wioskach 

- nieograniczony dostęp do bazy z materiałami pedagogicznymi 

- wsparcie mentora dot. organizacji i wyposażenia Wioski, adaptacji dziecka i rekrutacji rodziców (od 4 do 6 godzin)

&nbsp;

MARKETING I POZYSKIWANIE NOWYCH KLIENTÓW

&nbsp;

- kampanie promocyjne i gotowe materiały marketingowe
 
- wskazówki, jak rozmawiać z rodzicami

- know-how dotyczący budowania własnej społeczności 

&nbsp;



Rozpoczęcie własnego mikrobiznesu to nie lada wyzwanie. Od czego mam zacząć? Jak poradzić sobie z formalnościami? Czy dam sobie radę? Jak znajdę pierwszych klientów?

Mapa witryny